افسردگی یک اختلال خلقی شایع است که خلق و خو، احساسات، تفکر و توانایی انجام فعالیتهای روزانه مانند خوابیدن، غذاخوردن یا کارکردن را تحت تاثیر قرار میدهد. افسردگی باعث احساس غم و اندوه یا از دستدادن علاقه به فعالیتهایی میشود که زمانی از آن لذت میبردید. انواع افسردگی شامل افسردگی شدید، افسردگی دیستایمی، افسردگی فصلی و… است که هر کدام از آنها علائمی به دنبال دارند. در این مقاله از سایت پزشک اول با ما همراه باشید تا با افسردگی و علل و علائم آن و همچنین روشهای درمان و پیشگیری از آن آشنا شویم.
بیماری افسردگی چیست؟
افسردگی یک بیماری شایع و جدی است که به عنوان یک اختلال خلقی طبقهبندی میشود. این بیماری بر خلق و خو، احساسات، ذهن و بدن و توانایی عملکرد تاثیر میگذارد. در طول یک دوره افسردگی، فرد تقریبا هر روز، حداقل به مدت دو هفته، خلق افسرده و سایر علائم افسردگی را تجربه میکند. هر فرد افسردگی را به شیوه متفاوتی تجربه میکند، برای مثال ممکن است به شکل احساس غم، از دستدادن یا خشم تجربه شود.
حوادث غمانگیز و ناراحتکننده برای همه اتفاق میافتد اما افسردگی با غم و اندوهی که پس از یک رویداد آسیبزا یا از دست دادن یکی از عزیزان احساس میشود، متفاوت است. افسردگی معمولاً شامل تجربه علائم جسمی و روانی متنوعی است، در حالی که غم و اندوه معمولاً علائم جسمی به دنبال ندارند. همچنین در غم و اندوه، فرد توانایی تجربه احساسات مثبت و خاطرات شاد را نیز دارد ولی در افسردگی، احساس غم و اندوه ثابت است.
مهم ترین علائم و نشانه های عمومی افسردگی
همانطور که اشاره کردیم، افسردگی چیزی فراتر از احساس غمگینی است و میتواند علائم مختلف جسمی و روانی ایجاد کند. همه افرادی که افسرده هستند، همه این علائم خلقی یا فیزیکی را تجربه نمیکنند. برخی از افراد تنها چند علامت محدود را نشان میدهند اما برخی دیگر ممکن است علائم زیادی را تجربه کنند. همچنین ممکن است علائم به صورت مقطعی در دورههای کوتاه احساس شوند یا به صورت مداوم بیمار را درگیر کنند. علائم افسردگی شامل موارد زیر است:
- از دست دادن علاقه به انجام فعالیتهایی که قبلا شما را سرگرم میکردند
- اختلالات خوردن، شامل پروخوری یا کم خوری و کاهش یا افزایش وزن
- تجربه درد فیزیکی مزمن بدون علت مشخص، مانند سردرد یا معده درد
- تجربه افکار مرگ، تمایل به خودکشی، خودآزاری یا اقدام به خودکشی
- ایجاد اختلال در تفکر، تمرکز، حافظه و تصمیمگیری
- احساس گناه یا احساس بیارزشی و سرزنش خود
- احساس غم، ناراحتی و تمایل زیاد به گریهکردن
- اختلالات خواب، یعنی بیخوابی یا خواب زیاد
- کندشدن تفکر، صحبتکردن یا حرکات بدن
- اختلالات عملکرد جنسی مثل عدم تمایل
- طغیان خشم، تحریکپذیری و تکانشگری
- احساس بیهودگی، پوچی یا ناامیدی
- خستگی و کمبود انرژی
- اضطراب و بی قراری
همه افراد مبتلا به افسردگی علائم مشابهی را تجربه نمیکنند و ممکن است با توجه به جنسیت و سن خود علائم متفاوتی را نشان دهند. علائمی که گروههای مختلف افراد تجربه میکنند، عبارتند از:
علائم افسردگی در زنان
زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- احساس غمگینی، پوچی، ناامیدی، اضطراب، تحریکپذیری و بیقراری
- از دستدادن علاقه به سرگرمیهای گذشته و کنارهگیری از فعالیتهای اجتماعی
- فکرکردن یا صحبتکردن آهستهتر
- تغییر الگوهای خواب، مثل بیخوابی یا خواب زیاد
- کاهش انرژی و خستگی بیشتر
- تغییر در اشتها و تغییرات وزن
- سردرد یا افزایش گرفتگی عضلات
علائم افسردگی در مردان
مردان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- عصبانیت، پرخاشگری، تحریکپذیری، اضطراب یا بیقراری
- احساس پوچی، غمگینی یا ناامیدی
- انجام رفتارهای پرخطر مانند نوشیدن بیش از حد یا مصرف مواد مخدر
- احساس خستگی مفرط و کاهش عملکرد در محیط کار
- تجربه افکار خودکشی و اقدام به خودکشی
- کاهش میل جنسی یا عدم عملکرد جنسی
- ناتوانی در تمرکز و اختلال حافظه
- بیخوابی، خواب آشفته، خوابآلودگی بیش از حد یا نخوابیدن در طول شب
- احساس سردرد یا مشکلات گوارشی
علائم افسردگی در کودکان
کودکان علائم زیر را تجربه میکنند:
- تحریکپذیری، عصبانیت، غمگینی، تغییر سریع خلق و خو، بهانه گیری و گریهکردن
- احساس بی کفایتی، ناامیدی و سرزنش خود
- ایجاد مشکل در مدرسه یا امتناع از رفتن به مدرسه
- دوری از دوستان یا خواهر و برادرها
- مشکل در تمرکز، افت عملکرد در مدرسه و کاهش نمرات
- تجربه مشکلات گوارشی و تغییر در اشتها
علائم افسردگی در نوجوانان
علائم و نشانههای رایج افسردگی در نوجوانان مشابه بزرگسالان است، اما ممکن است تفاوتهایی نیز وجود داشته باشد. در نوجوانان، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- غمگینی، تحریکپذیری، عصبانیت
- سرزنش خود و احساس بیارزشی
- افت عملکرد در مدرسه
- احساس سوءتفاهم و حساسیت شدید
- استفاده از مواد مخدر یا الکل
- آسیب رساندن به خود
- اجتناب از تعاملات اجتماعی
علائم افسردگی در سالمندان
متأسفانه، افسردگی اغلب در افراد مسن تشخیص و درمان نمیشود، و ممکن است خودشان هم تمایلی به درخواست کمک نداشته باشند. علائم افسردگی ممکن است در افراد مسن متفاوت یا کمتر آشکار باشد، مانند:
- مشکلات حافظه یا تغییرات شخصیتی
- درد فیزیکی بدون علت مشخص
- خستگی شدید، از دست دادن اشتها و بیخوابی شدید
- کاهش تمایلات جنسی بدون دلیل پزشکی
- عدم تمایل به معاشرت با دیگران
- تجربه افکار خودکشی یا تلاش برای خودآزاری به ویژه در مردان مسن
انواع افسردگی
متخصصان حوزه سلامت روان براساس شدت و مدت بروز علائم افسردگی و همچنین علت بروز آن، این بیماری را به دستههای مختلفی طبقهبندی میکنند که عبارتند از:
افسردگی خفیف تا متوسط
متخصصان با توجه به شدت علائم و همچنین تأثیر آن بر عملکرد فرد، یک دوره افسردگی را به دستههای مختلفی مثل خفیف تا متوسط طبقهبندی میکنند. این نوع افسردگی معمولا با درمانهای غیردارویی درمان میشود.
افسردگی شدید
اختلال افسردگی شدید اساسی که با نام افسردگی بالینی نیز شناخته میشود، دارای علائم شدید است که بیش از دو هفته طول میکشد. این علائم با زندگی روزمره تداخل دارد و بر احساس، تفکر و رفتار تاثیر میگذارد و منجر به انواع مشکلات عاطفی و جسمی میشود.
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان معمولا به دلیل تغییر مسئولیتها و شرایط زندگی یا تغییرات هورمونی ممکن است تا یک سال پس از زایمان رخ دهد.
افسردگی فصلی
افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی به دلیل کاهش نور خورشید و تغییر در فرآیندهای شیمیایی مغز مثل کاهش میزان سروتونین رخ میدهد. این نوع افسردگی معمولا در اواخر پاییز و اوایل زمستان شروع میشود و اغلب علائم در بهار و تابستان از بین میروند.
افسردگی دورهای مزمن (کجخلقی یا دیستایمی)
اختلال افسردگی مزمن که با نام دیستایمی نیز شناخته میشود، نوع دیگری از افسردگی است. شدت علائم این نوع از اختلال کمتر از افسردگی شدید است، اما افراد علائم را به مدت طولانی مثلا برای دو سال یا بیشتر تجربه میکنند.
افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک
افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک یکی از انواع متفاوت افسردگی است. افراد مبتلا به این نوع افسردگی بیشتر از علائم جسمی و فیزیکی رنج میبرند و معمولا این علائم با سایر انواع افسردگی متفاوت است. برای مثال ممکن است بیمار احساس کند به دلیل سنگینی بیش از حد نمیتواند دست و پای خود را حرکت دهد. همچنین معمولا اتفاقات مثبت زندگی در بهبود این بیماران موثر است.
افسردگی سایکوتیک
افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک علاوه برعلائم شدید افسردگی دچار هذیان یا توهم نیز میشوند. هذیان اعتقاد به چیزهایی است که بر اساس واقعیت نیست و توهم دیدن، شنیدن یا احساس لمس چیزهایی است که در واقع وجود ندارند.
شایع ترین علل بیماری افسردگی
دلایل متعددی برای افسردگی وجود دارد و تحقیقات نشان میدهد که معمولا عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانی در ابتلا به این بیماری نقش دارند. البته دقیقا مشخص نیست علت افسردگی چیست و برای هر بیمار عوامل مختلفی ممکن است دخیل باشند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
شیمی مغز
انتقال دهندههای عصبی مواد شیمیایی در مغز هستند که در حفظ ثبات خلق و خو نقش دارند. پزشکان معتقدند تغییر در میزان، سطح عملکرد و نحوه تعامل آنها با مدارهای عصبی ممکن است نقش مهمی در ابتلا به افسردگی و درمان آن داشته باشد.
تغییر سطوح هورمونی
تغییر در میزان هورمونهای بدن ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد. تغییرات در سطح هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون در دورههای زمانی مختلف مانند قاعدگی، دوره پس از زایمان، یائسگی و به دلیل مشکلات تیروئید یا تعدادی از شرایط دیگر رخ میدهد که ممکن است خطر ابتلا به افسردگی را در فرد افزایش دهد.
ژنتیک
اگر سابقه خانوادگی افسردگی یا اختلال خلقی دیگری دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی هستید. زمانی که بستگان درجه یک افسردگی دارند، میزان وراثتپذیری بالایی، تقریباً 40%، وجود دارد. محققان در تلاش برای یافتن ژنهایی هستند که ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.
رویدادهای زندگی
برخی از رویدادها بر نحوه واکنش بدن شما به ترس و موقعیتهای استرسزا تاثیر میگذارند. استرس، مرگ یکی از عزیزان، تروما، انزوا، عدم حمایت و ترومای اوایل دوران کودکی میتوانند باعث افسردگی شوند.
ساختار مغز
اگر لوب پیشانی مغز شما کمتر فعال باشد، خطر افسردگی بیشتر است. با این حال، دانشمندان هنوز نمیدانند که فعالیت کمتر مغز قبل یا بعد از شروع علائم افسردگی اتفاق میافتد.
شرایط پزشکی
برخی شرایط مانند بیماری مزمن، بیخوابی، درد مزمن، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، حمله قلبی و سرطان ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار دهند.
دارو
یکی از عارضههای جانبی برخی از داروها کاهش سطح خلقوخو و ابتلا به افسردگی است.
شخصیت
افرادی که دارای برخی از ویژگیهای شخصیتی مانند عزت نفس پایین، وابستگی بیش از حد، سرزنش خود یا بدبینی هستند و به راحتی تحت فشار قرار میگیرند یا در کنارآمدن با موقعیتهای منفی مشکل دارند، ممکن است مستعد افسردگی باشند.
راههای تشخیص افسردگی
برای تشخیص افسردگی، متخصص سلامت روان باید یک ارزیابی تشخیصی کامل، از جمله مصاحبه و معاینه فیزیکی انجام دهد. در مصاحبه، روانشناس سوالاتی درباره مدت و شدت بروز علائم و سابقه خانوادگی شما میپرسد. همچنین ممکن است در این مرحله او از شما بخواهد یک پرسشنامه تشخیصی را پر کنید. در ادامه، ممکن است آزمایش خون انجام شود تا اطمینان حاصل شود که افسردگی ناشی از یک وضعیت پزشکی مانند مشکل تیروئید یا کمبود ویتامین نیست.
آیا میتوان از ایجاد افسردگی پیشگیری کرد؟
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از افسردگی وجود ندارد و هر فردی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. با این حال، به کارگرفتن برخی استراتژیهای خودمراقبتی میتواند احتمال بروز افسردگی را کاهش دهد. خواب کافی، رژیم غذایی سالم، ورزش، مدیتیشن و یوگا به پیشگیری از افسردگی کمک میکنند. آموختن روشهای کنترل استرس و اضطراب، افزایش انعطافپذیری در موقعیتهای سخت و افزایش عزت نفس نیز تاثیرگذار هستند. همچنین بهتر است در مواقع بحرانی با خانواده و دوستان خود تماس بگیرید تا به شما کمک کنند روزهای سخت را پشت سر بگذارید.
اختلال افسردگی تا چه میزان شایع است؟
افسردگی در همه جای دنیا رایج است، به طوری که تقریباً 280 میلیون نفر در جهان افسردگی دارند. افسردگی در هر سال از هر 15 بزرگسال یک نفر را تحت تاثیر قرار میدهد و از هر شش نفر یک نفر در دورهای از زندگی خود افسردگی را تجربه میکند. هر فردی بدون توجه به سن، جنسیت یا شرایط ممکن است تحتتاثیر افسردگی قرار گیرد. افسردگی اغلب در نوجوانان و جوانان 20 تا 30 سال شروع میشود، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. زنان بیشتر از مردان به افسردگی مبتلا میشوند، برخی مطالعات نشان میدهد که یک سوم زنان در طول زندگی خود یک دوره افسردگی را تجربه میکنند.
روشهای درمان بیماری افسردگی
افسردگی یکی از قابل درمانترین اختلالات روانی است. بین 80 تا 90 درصد از افراد مبتلا به افسردگی به خوبی به درمان پاسخ میدهند و درنهایت علائم آنها بهبود مییابند. این بیماری در صورتی که درمان نشود، ممکن است بدتر و طولانیتر شود. همچنین در موارد شدید، میتواند منجر به خودآزاری یا مرگ شود یا خطر ابتلا به بیماریها مانند زوال عقل را افزایش دهد. برای درمان افسردگی معمولا از درمانهای دارویی و غیردارویی استفاده میشود. ممکن است یکی از این روشها برای شما کافی باشد یا ممکن است به ترکیبی از شیوههای درمانی نیاز داشتهباشید.
درمان افسردگی با دارو
داروهای ضدافسردگی به تغییر ترکیبات شیمیایی مغز که خلق و خو را کنترل میکنند و باعث افسردگی میشوند، کمک میکنند. اثربخشی داروهای ضدافسردگی معمولاً بین 4 تا 8 هفته طول میکشد و اغلب علائمی مانند مشکلات خواب، اشتها و تمرکز بهبود مییابند. برخی از داروهای ضدافسردگی دارای عوارض جانبی هستند که اغلب با گذشت زمان بهبود مییابند. در غیر این صورت، باید با پزشک خود صحبت کنید. زیرا ممکن است داروهای دیگر برای شما بهتر باشند.
اگر شروع به مصرف داروهای ضدافسردگی کردید، بدون صحبت با پزشک، مصرف آنها را قطع نکنید. گاهی اوقات افرادی که از داروهای ضدافسردگی استفاده میکنند، پس از بهبود علائم و تجربه احساس بهتر خود به خود دارو را قطع میکنند. در این شرایط متاسفانه علائم افسردگی باز میگردد. برای قطع دارو باید پس از مشورت با پزشک به آرامی دوز دارو را کاهش دهید. رایجترین داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده میشوند، عبارتند از:
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین: این داروها رایجترین داروهای ضدافسردگی هستند که افسردگی را با افزایش یک انتقالدهنده عصبی به نام سروتونین در مغز درمان میکنند. این نوع دارو معمولاً عوارض جانبی کمی دارد.
- مهارکنندههای بازجذب نوراپینفرین: این نوع دارو با افزایش میزان انتقالدهندههای عصبی سروتونین و نوراپینفرین در مغز، افسردگی را درمان میکند.
- داروهای ضدافسردگی سه حلقهای و چهار حلقهای: داروهای ضدافسردگی سه حلقهای چهار حلقهای با افزایش میزان انتقالدهندههای عصبی سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، افسردگی را درمان میکنند.
- مهارکنندههای بازجذب نورآدرنالین و دوپامین: این داروها میتوانند با افزایش سطح دوپامین و نورآدرنالین در مغز، افسردگی را درمان کنند.
- مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز: مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز با افزایش سطح نوراپی نفرین، سروتونین، دوپامین و تیرامین در مغز، افسردگی را درمان میکنند. به دلیل عوارض جانبی فقط در صورتی استفاده میشوند که سایر داروها در درمان افسردگی ناموفق باشند.
- آنتاگونیستهای N-متیل D-آسپارتات: این نوع داروها افسردگی را با افزایش سطح گلوتامات در مغز درمان میکنند. گلوتامات یک انتقال دهنده عصبی است که به نظر میرسد در ابتلا به افسردگی نقش دارد.
درمان افسردگی بدون دارو
علاوه بر درمانهای دارویی، متخصصان گاهی از درمانهای غیردارویی برای کنترل علائم افسردگی استفاده میکنند. این نوع درمانها یا به تنهایی یا در ترکیب با دارودرمانی به کار میرود. برخی از این روشها عبارتند از:
درمان افسردگی با آرتی ام اس
آرتی ام اس روشی برای درمان افسردگی با استفاده از تحریک مغز است. در این روش فعالیت الکتریکی مغز با استفاده از جریان الکترومغناطیسی تغییر میکند. پالسهای الکترومغناطیسی پس از عبور از جمجمه نورونهای عصبی در منطقه مدنظر را وادار به فعالیت میکنند.
تماس بگیرید: تحریک مغناطیسی مغز | مرکز آر تی ام اس (rTMS) در تهران
درمان افسردگی با روان درمانی
روان درمانی، یک درمان موثر در بهبود علائم افسردگی و سایر اختلالات روانپزشکی است، در این روش فرد با یک درمانگر آموزشدیده صحبت میکند. درمانگر به شما کمک میکند تا احساسات منفی و عواملی که سلامت روانی شما را به خطر میاندازند، شناسایی کنید و مهارتهایی برای مقابله با آنها بیاموزید. روان درمانی معمولا به تنهایی برای درمان افسردگی خفیف استفاده میشود اما برای افسردگی متوسط تا شدید، همراه با دارودرمانی استفاده میشود. انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد که عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری یا CBT: در درمان شناختی رفتاری (CBT)، یک درمانگر با شما همکاری میکند تا الگوهای فکری ناسالم ذهن خود را کشف کنید و تشخیص دهید که چگونه ممکن است باعث ایجاد رفتارها و واکنشهای منفی شوند.
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) شبیه CBT است اما به جای تغییر تأکید بر پذیرش افکار، احساسات و رفتارهای ناراحتکننده دارد.
- روانکاوی: روانکاوی مبتنی بر این ایده است که شخصیت امروزی شما براساس تجربیات دوران کودکی شما و ذهن ناهشیار شکل گرفته است. در این شکل از درمان، درمانگر به شما کمک میکند تا دوران کودکی و تجربیات خود را بازتاب داده و بررسی کنید تا بتوانید با احساسات منفی و مشکلات خود بهتر مقابله کنید.
- گروهدرمانی: در گروه درمانی افراد مبتلا به بیماریهای مشابه در یک محیط حمایتی گرد هم میآیند. در این روش شرکتکننده متوجه میشود که دیگران چگونه با موقعیتهای مشابه کنار میآیند.
درمان افسردگی با الکتروشوک
الکتروشوک یا ECT، روشی درمانی مبتنی بر تحریک الکتریکی مغز است که میتواند برای درمان افسردگی موثر باشد. معمولاً برای درمان بیماران مبتلا به افسردگی شدید که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند، برخی موارد شدید که پاسخ سریع ضروری است یا امکان تجویز دارودرمانی نیست، استفاده میشود. الکتروشوک، یک درمان سرپایی است. قبل از شروع بیمار تحت بیهوشی مختصری قرار میگیرد و شلکننده عضلانی به او تزریق میشود.
در نتیجه طی تحریک الکتریکی بیمار هیچ دردی ناشی از تکانههای الکتریکی احساس نمیکند. جلسات درمانی معمولاً سه بار در هفته، به مدت دو تا چهار هفته برگزار میشود. ممکن است درمان الکتروشوک با برخی عوارض جانبی مثل سردرگمی، بیحسی، و از دستدادن حافظه همراه باشد. معمولاً این عوارض کوتاهمدت هستند، اما گاهی اوقات مشکلات حافظه میتواند تا چند ماه پس از درمان باقی بماند.
درمان افسردگی با طب سنتی و به صورت گیاهی
برخی افراد از طب سنتی و داروهای گیاهی برای درمان افسردگی استفاده میکنند. ولی از آنجایی که داروهای گیاهی توسط سازمان غذا و دارو کنترل نمیشوند و ممکن است عوارض جانبی متعددی به دنبال داشته باشند، بهتر است با احتیاط بیشتری مصرف شوند. جینسینگ، بابونه، اسطوخودوس و دمنوش گل گاوزبان برخی از گیاهان محبوبی هستند که معمولا برای درمان افسردگی استفاده میشوند. جینسینگ به کاهش استرس کمک میکند، اسطوخودوس در کاهش اضطراب و بیخوابی نقش دارد و بابونه حاوی ترکیباتی است که میتواند اثر ضدافسردگی داشته باشند.
درمان افسردگی در کلینیک پزشک اول (روان درمانی و درمان با آرتی ام اس)
اگر در انجام فعالیتهای عادی روزمره خود مشکل داشته باشید یا احساس پوچی و بیارزشی میکنید، ممکن است به افسردگی مبتلا باشید. افسردگی هرچند بسیار شایع و جدی است اما به راحتی با روشهای متعددی درمان میشود. در کلینیک پزشک اول در تهران، افسردگی با روشهای روان درمانی و روش آرتی ام اس با موفقیت درمان میشود. برای مشاوره و رزرو نوبت با کلینیک پزشک اول تماس بگیرید.
تماس بگیرید: دکتر روانپزشک (متخصص اعصاب و روان)
جمعبندی
افسردگی نوعی اختلال خلقی است که ناشی از تعامل پیچیده بین عوامل اجتماعی، روانی و بیولوژیکی است. افراد مبتلا به افسردگی علائم مختلفی مانند تغییر اشتها، کاهش سطح خلق و خو و تغییر الگوهای خواب را تجربه میکنند. افسردگی باید درمان شود و در غیر این صورت عوارض شدیدی به دنبال دارد. با توجه به شدت و الگوی دورههای افسردگی، ممکن است داروهای ضد افسردگی مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین، ضدافسردگیهای سه حلقهای و... یا درمانهای بدون دارو مانند روان درمانی، الکتروشوک یا آرتی ام اس تجویز شوند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید