همه چیز در رابطه با تشخیص افسردگی با نوار مغز

اختلال افسردگی، یکی از بیماری‌هایی است که امروزه زیاد دیده می‌شود. حتما شما نیز می‌دانید که افسردگی چیست. اختلالی جدی است که می‌تواند اشخاص مختلف را در هر سن و در هر زمینه‌ای تحت‌تأثیر قرار دهد. در بیشتر موارد پزشکان برای تشخیص بیماری شما نیاز به معاینه فیزیکی و در صورت لزوم گرفتن نمونه خون برای تجزیه‌وتحلیل افسردگی دارند. بااین‌حال فناوری‌های جدید به روان‌شناسان کمک می‌کند تا افسردگی را دقیق‌تر تشخیص دهند و به این صورت تشخیص افسردگی با نوار مغز یکی از راه‌های جدیدی است که می‌توان از آن استفاده کرد. پس برای به‌دست‌آوردن اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

نوار مغزی چیست؟

سلول‌های مغز برای ارتباط با یکدیگر و بقیه اعضای بدن، سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کنند. نوار مغز یا EEG آزمایشی است که فعالیت الکتریکی مغز شما را اندازه‌گیری می‌کند. برای ثبت این فعالیت الکتریکی باید دیسک‌های فلزی صاف یا همان الکترودها را روی پوست سر شخص قرار داد. سپس فعالیتی که به این طریق ثبت می‌شود به‌عنوان امواج مغزی روی رایانه نشان داده می‌شود.

به‌طورکلی تمام فعالیت‌های مغزی شما به این روش به ثبت می‌رسند و یک پزشک متخصص می‌تواند، با استفاده از این امواج مغزی، بیماری‌های مختلف را متوجه بشود که تشخیص افسردگی با نوار مغزی یکی از این بیماری‌ها است. گاهی اوقات حتی وقتی که خسته یا خواب هستیم، فعالیت‌های غیرعادی در مغز رخ می‌دهد، بنابراین پزشکان از نوار مغزی در هنگام خواب هم استفاده می‌کنند.

در طول نوار مغز، دیسک‌ها در سرتاسر پوست سر فرد قرار می‌گیرند. برای چسباندن این دیسک‌ها از خمیرهای مخصوصی استفاده می‌کنند که بعد از اتمام کار به‌راحتی از روی موهای شما شسته می‌شوند. دیسک‌ها به سیم‌هایی متصل می‌شوند که سیگنال‌های الکتریکی را به رایانه ارسال می‌کنند. رایانه امواج مغزی شما را ضبط می‌کند و در طی آن هیچ حسی از دیسک‌ها احساس نمی‌کنید. شما باید در طول آزمایش بی‌حرکت بمانید.

حال شاید برای شما این سؤال مطرح شود که نقشه مغزی چیست و نوار مغز چه چیزی را نشان می‌دهد؟ نقشه‌های رنگی که در رایانه توسط نوار مغزی ثبت می‌شوند و پزشک از آن‌ها برای تفسیر وضعیت مغز بیمار استفاده می‌کند به‌عنوان نقشه مغزی شناخته می‌شوند. به همین دلیل گاهی متخصص اعصاب و روان برای تشخیص افسردگی، نوار مغز تجویز می‌کند.

نوار مغزی چگونه انجام می‌شود؟

مراحل انجام نوار مغزی به این ترتیب است:

آمادگی

قبل از انجام نوار مغزی، موهای سر بیمار باید تمیز و بدون چربی باشد. همچنین بیمار باید از مصرف داروهای محرک مانند کافئین و نیکوتین خودداری کند. در برخی موارد، ممکن است از بیمار خواسته شود که قبل از آزمایش، به مدت ۸ ساعت خواب نرود.

چسباندن الکترودها

تکنسین EEG حدود 20 الکترود را به پوست سر بیمار می‌چسباند. این الکترودها با سیم‌هایی به دستگاه EEG متصل می‌شوند. محل قرارگیری الکترودها بر اساس نوع آزمایش و اطلاعات مورد نیاز، متفاوت خواهد بود.

ضبط نوار مغزی

بیمار در حین انجام نوار مغزی باید در حالت آرام و بی‌حرکت دراز بکشد. در طول آزمایش، از بیمار خواسته می‌شود که در شرایط مختلفی مانند چشم باز و بسته، تنفس عمیق و ... قرار بگیرد. ضبط نوار مغزی معمولاً حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.

تفسیر نتایج

پس از ضبط نوار مغزی، نتایج توسط متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست تفسیر می‌شود. متخصص مغز و اعصاب با بررسی نوار مغزی، می‌تواند به وجود ناهنجاری‌ها و مشکلات در فعالیت الکتریکی مغز پی ببرد.

نحوه تشخیص افسردگی با نوار مغزی

اشاره کردیم که نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرام (EEG) ابزاری برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز است. در حالی که EEG به طور مستقیم افسردگی را تشخیص نمی‌دهد، می‌تواند به تشخیص برخی از علل احتمالی افسردگی یا رد سایر اختلالات کمک کند. کاربردهای EEG در افسردگی:

• تشخیص اختلالات تشنجی: تشنج می‌تواند علائمی مشابه افسردگی ایجاد کند، مانند:

1. تغییرات خلقی

2. مشکل در تمرکز

3. خستگی

• تشخیص اختلالات خواب: اختلالات خواب مانند آپنه خواب می‌تواند منجر به افسردگی شود

• بررسی آسیب مغزی: آسیب مغزی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد

• ارزیابی اثربخشی درمان: EEG می‌تواند برای بررسی اثربخشی درمان افسردگی، مانند دارو یا درمان شناختی رفتاری (CBT) استفاده شود

مزایا تشخیص افسردگی با نوار مغزی

مزایای تشخیص افسردگی با نوار مغزی عبارت‌اند از:

• شناسایی ناهنجاری‌های ساختاری: تصویربرداری از مغز می‌تواند ناهنجاری‌های ساختاری در مغز را نشان دهد که با افسردگی مرتبط است، مانند کاهش حجم در قشر پیشانی یا هیپوکامپ

• شناسایی ناهنجاری‌های عملکردی: تصویربرداری ناهنجاری‌های عملکردی در مغز را نمایش می‌دهد که با افسردگی مرتبط است، مانند فعالیت غیرطبیعی در مدارهای تنظیم کننده خلق و خو

• تشخیص افتراقی: EEG می‌تواند به تشخیص سایر اختلالاتی که می‌توانند علائمی مشابه افسردگی داشته باشند، مانند صرع یا اختلالات دوقطبی، کمک کند.

• راهنمایی درمان: با کمک تصویربرداری مسیر درمان افسردگی راحت‌تر پیموده می‌شود. به عنوان مثال، اگر تصویربرداری از مغز نشان دهد که فرد دارای ناهنجاری در مدارهای پاداش است، ممکن است به درمان با داروهای ضدافسردگی که بر این مدارها تأثیر می‌گذارند، پاسخ دهد.

معایب تشخیص افسردگی با نوار مغزی

معایب تصویربرداری از مغز برای تشخیص افسردگی عبارت‌اند از:

• هزینه: تصویربرداری از مغز می‌تواند گران باشد.

• محدودیت دسترسی: این متد در همه جا به طور گسترده در دسترس نیست.

• عدم آسودگی: تصویربرداری از مغز می‌تواند برای برخی افراد ناخوشایند باشد و با اضطراب همراه شود.

تفاوت مغز فرد افسرده و فرد سالم 

دانشمندان با مقایسه مغز اشخاص افسرده و مغز اشخاص معمولی متوجه شده‌اند که تفاوت‌های ظریفی بین مغز این اشخاص با یکدیگر از لحاظ ناهنجاری‌های ماده خاکستری، کوچک‌شدن مغز و آمیگدال فعال‌تر وجود دارد. یک کلینیک مغز و اعصاب می‌تواند با انجام یک آزمایش مناسب، مشکلات افسردگی اشخاص را تشخیص دهد.

ناهنجاری‌های ماده خاکستری

ماده خاکستری مغز، در واقع بافت مغزی است که از سلول‌های بدن و سلول‌های عصبی تشکیل شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که کسانی که دچار افسردگی هستند، در بخش‌هایی از مغز که شامل ادراک و احساسات می‌شود ماده خاکستری ضخیم‌تری دارند. پس کسانی که این مشکل را دارند، می‌توانند درجاتی از افسردگی را داشته باشند.

کوچک‌شدن مغز

کورتیزول، هورمون استرس در مغز است. در بدن افرادی که از اختلال افسردگی رنج می‌برند مقادیر بیشتری کورتیزول نسبت به افراد عادی ترشح می‌شود. اگر این مشکل درمان نشود و بدن فرد برای مدت طولانی این هورمون را ترشح کند باعث کوچک‌شدن بخش‌هایی از مغز می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به هیپوکامپ و قشر جلوی مغز که مربوط به حافظه و تصمیم‌گیری می‌شوند، اشاره کرد. مطالعات مختلف درباره بانوان نشان داده است که هیپوکامپ افرادی که سابقه افسردگی دارند، بین 9 الی 13 درصد از کسانی که هرگز افسردگی نداشته‌اند کمتر است. به این صورت افرادی که دچار این مشکلات هستند، می‌توانند از تشخیص افسردگی با نوار مغز برای حل این بیماری‌ها استفاده کنند.

آمیگدال فعال‌تر

آمیگدال یک ساختار مغزی است که معمولاً با تنظیم احساسات مرتبط است. کسانی که مشکل افسردگی دارند، آمیگدال پرکارتری نسبت به اشخاص عادی خواهند داشت. اگر دو نفر در معرض یک محرک منفی مانند یک چهره غمگین قرار گیرند، آمیگدال کسی که دارای افسردگی است، واکنش بیشتری نسبت به فرد معمولی خواهد داشت. حال باید گفت که واکنش همین اشخاص درباره یک محرک مثبت تفاوت چندانی ندارد. دانشمندان حدس می‌زنند که افزایش سطح هورمون استرس یا کورتیزول، می‌تواند علت این ناهنجاری باشد.

یکی از سؤالاتی که در زمینه افسردگی مطرح می‌شود، این است که آیا تغییر ساختار مغز و عملکرد شیمیایی می‌تواند باعث بروز این مشکل در افراد شود؟ بااین‌حال پاسخ مشخصی برای آن وجود ندارد و تحقیقات درباره آن همچنان ادامه دارد. از دیگر مشکلاتی که برای یک فرد افسرده به وجود می‌آید، این است که این افراد برای فرار از افسردگی به مصرف مواد روی می‌آورند که باعث مشکلات بیشتر مغزی می‌شود، پس برای اینکه جلوگیری از بروز این دست مشکلات می‌توانید، از روش تشخیص افسردگی با نوار مغز استفاده کنید تا سریع‌تر درمان‌های مناسب خود را شروع کنید.

هزینه انجام نوار مغزی

هزینه نوار مغزی در ایران به عوامل مختلفی مانند نوع نوار مغزی، محل انجام آزمایش و تعرفه‌های سالانه بستگی دارد. به طور کلی، هزینه نوار مغزی در ایران بین 300 هزار تومان تا 1 میلیون تومان است. البته با توجه به تخصص پزشک، کلینیکی که به آن مراجعه می‌کنید، محلی که کلینیک قرار دارد و... ممکن است این هزینه تغییر کند.

کلینیک مغز و اعصاب و روانپزشکی پزشک اول

کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول در تهران با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و تجهیزات پیشرفته، طیف کاملی از خدمات تشخیصی و درمانی را در بالاترین سطح استاندارد به شما عزیزان ارائه می‌دهد. در ادامه توضیح می‌دهیم که چرا کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول را برای نوار مغزی و همچنین تشخیص و درمان انواع بیماری‌های مرتبط با اعصاب و روان انتخاب کنید؟

• متخصصان مجرب و باتجربه: کلینیک پزشک اول مفتخر است که از همکاری با برترین متخصصان مغز و اعصاب در ایران بهره می‌برد

• تجهیزات پیشرفته: این مرکز مجهز به جدیدترین دستگاه‌های تشخیصی و درمانی در زمینه مغز و اعصاب است

• خدمات جامع و متنوع: کلینیک پزشک اول طیف کاملی از خدمات را برای تشخیص و درمان بیماری‌های مغز و اعصاب ارائه می‌دهد

• هزینه‌های منصفانه: با وجود استفاده از تجهیزات پیشرفته، هزینه‌های نوار مغز و سایر خدمات در این مرکز کاملا به صرفه و منصفانه و مطابق با تعرفه مصوب است

• نوبت‌دهی آنلاین و حضوری: شما می‌توانید به صورت آنلاین یا حضوری برای نوار مغز و سایر خدمات کلینیک پزشک اول نوبت بگیرید

کلینیک پزشک اول

سوالات متداول

• نوار مغزی چیست و چگونه کار می‌کند؟

نوار مغزی (EEG) آزمایشی است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری می‌کند. با قرار دادن الکترودها روی پوست سر، سیگنال‌های الکتریکی مغز ثبت و به‌صورت امواج مغزی نمایش داده می‌شوند.

• آیا نوار مغزی می‌تواند افسردگی را تشخیص دهد؟

نوار مغزی به طور مستقیم افسردگی را تشخیص نمی‌دهد، اما می‌تواند به تشخیص علل احتمالی افسردگی مانند اختلالات تشنجی، اختلالات خواب و آسیب مغزی کمک کند.

• مزایای استفاده از نوار مغزی در تشخیص افسردگی چیست؟

نوار مغزی می‌تواند ناهنجاری‌های ساختاری و عملکردی مغز را که با افسردگی مرتبط هستند، شناسایی کند و به تشخیص افتراقی و راهنمایی درمان کمک کند.

• تفاوت‌های مغزی افراد افسرده و افراد سالم چیست؟

تفاوت‌های مغزی شامل ناهنجاری‌های ماده خاکستری، کوچک‌شدن مغز و آمیگدال فعال‌تر در افراد افسرده است.