وزوز گوش عارضه‌ای رایج بین مردم دنیاست و طبق آماری که طی پنجاه سال جمع‌آوری شده است، حدود 750 میلیون نفر در دنیا به این مشکل مبتلا شده‌اند یا حداقل یک بار آن را تجربه کرده‌اند. این بیماری که همان شنیدن صدای زنگ، هیس و... در یک یا دو گوش است، در هر سنی می‌تواند فرد را دچار مشکل کند، اما بیشتر در میانسالی و پیری بروز پیدا می‌کند. در ادامه مطلب، شما را با این بیماری، نشانه‌ها، عوارض و نحوه درمان آن آشنا می‌کنیم.
وزوز گوش چیست؟
وزوز گوش که به انگلیسی به آن Tinnitus می‌گویند، چیزی شبیه به زنگ زدن گوش است، اما در مواردی مثل صدای غرش یا صدای سوت هم هست. این صدا ممکن است کوتاه یا بلند، زیر یا بم باشد و در یک گوش یا هردوی آن‌ها شنیده شود. معمولا صدایی که در زمان بروز این عارضه شنیده می‌شود از یک منبع بیرونی نیست و سایر مردم نمی‌توانند این صدا را بشنوند. زنگ زدن گوش یک مشکل رایج است.
انواع وزوز گوش
به‌طور کلی این عارضه، انواع بسیار مختلفی دارد؛ اما براساس منبع صدا به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:
وزوز گوش ذهنی
رایج‌ترین نوع این اختلال، نوع ذهنی است که دلیل آن هم در اکثر مواقع قرار گرفتن درمعرض صداهای بلند است. در نوع ذهنی، صدا را تنها همان فردی می‌شنود که به بیماری مبتلاست. این نوع عارضه ممکن است ناگهانی ظاهر شده و ناگهانی هم ازبین برود یا اینکه ممکن است روزها، هفته‌ها و حتی ماه‌ها طول بکشد.
وزوز گوش عینی
وزوز عینی، پدیده نادری است که به‌خاطر گردش خون یا سیستم اسکلتی-عضلانی اتفاق می‌افتد که در آن فرد صدای بخشی از بدنش، مثل گردش خون را می‌شنود و این صدا او را آزار می‌دهد. تنها در نوع عینی است که دیگران هم می‌توانند صدای وزوز را بشنوند؛ البته معمولا این صدا به‌سادگی شنیده نمی‌شود و شنیدنش با گوشی پزشکی امکان‌پذیر است. اگر دلیل بروز این عارضه درمان شود، معمولا وزوز نیز متوقف می‌شود.
وزوز گوش حسی-پیکری (سوماتیک)
این نوع وزوز به حرکت بدن و لمس مرتبط است. مسائلی مانند اسپاسم ماهیچه‌ای، چرخش گردن و مشکلات دهان و دندان می‌توانند باعث بروز چنین عارضه‌ای شوند. در نوع حسی-پیکری، مشکل هیچ ارتباطی به سیستم شنوایی ندارد و معمولا هم فقط در یکی از گوش‌ها ایجاد می‌شود.
وزوز گوش حسی
وزوز گوش حسی هم از انواع رایجی است که معمولا نشانه اختلالی مثل سندروم پری گوش است. این مسئله روی شیوه پردازش صدا توسط مغز تاثیر می‌گذارد و طی آن نحوه درک ما از صدا با حالت عادی متفاوت خواهد شد. متاسفانه هیچ درمان مشخصی برای این عارضه وجود ندارد و صرفا باید از روش‌هایی مثل تراپی برای مدیریتش استفاده کرد. از دیگر انواع وزوز در گوش می‌توان به نوع عصبی، ضربانی، موسیقیایی، تونال، ایدیوپاتیک (با منشا ناشناخته)، بم، مزمن، حاد، زیر حاد، جبران شده و جبران نشده اشاره کرد.
وزوز گوش در کودکان
هرچند که بیشترین مقدار بروز عارضه وزوز در سنین بالای 65 سال رخ می‌دهد، اما کودکان نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. از آنجا که کودکان تصور می‌کنند شنیدن چنین صدایی طبیعی است و دیگران هم آن صدا را می‌شنوند، به‌راحتی نمی‌توان متوجه بروز این بیماری در آن‌ها شد و ممکن است مدت‌های طولانی با این مشکل دست‌وپنجه نرم کنند. اگر متوجه شدید که کودکتان دچار این مشکل شده یا نشانه‌ها و عوارضش را در کودک مشاهده کردید، هرچه سریع‌تر او را نزد پزشک ببرید. خوشبختانه در بیشتر مواردی که کودکان به مشکل وزوز در گوش دچار می‌شوند، این عارضه در آن‌ها درمان یا ناپدید شده و تا بزرگسالی ادامه پیدا نمی‌کند.
وزوز گوش در دوران بارداری
رایج‌ترین مشکل مربوط به گوش در دوران بارداری، عارضه وزوز گوش است. از هر سه زن باردار، یکی با این مشکل روبه‌رو می‌شود؛ درصورتیکه این نسبت درمیان زنان غیرباردار، یک به 10 است. ازطرفی دو زن از هر سه زنی که قبل از بارداری با این مشکل روبه‌رو می‌شوند، در دوران بارداری وزوزهای شدیدتری را تجربه می‌کنند. معمولا در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری، وزوزهای گوش شدیدتر هم می‌شود.
گاهی تغییرات هورمونی و گردش خون مربوط به دوران بارداری دلیل بروز این عارضه است، اما دلایل دیگری مثل کمبود آهن، فشار خون بالا، عفونت گوش و میگرن‌های بارداری هم می‌توانند باعث آن شوند. درصورتیکه در دوران بارداری با این مشکل مواجه شدید، برای درمان‌هایی مثل تراپی به پزشکتان مراجعه کنید تا روحیه‌تان دچار مشکل نشود.
وزوز گوش در سالمندان
همانطور که گفتیم، این بیماری در دوران سالمندی امری تقریبا عادی محسوب می‌شود، چون احتمال بروز این عارضه با سن رابطه مستقیم دارد. صرف‌نظر از اینکه با بالا رفتن سن، بدن نیز دچار فرسودگی‌هایی می‌شود که روی اعضای مختلف درونی و بیرونی تاثیر می‌گذارد و گوش هم یکی از آن‌هاست؛ یکی از دلایل مهم بروز چنین عارضه‌ای در دوران میانسالی و پیری این است که شخص با بالا رفتن سن دچار سنگینی گوش شده و صداهای بیرونی را کمتر می‌شنود؛ بنابراین مغز برای جبران این خلا شروع به تولید صداهایی می‌کند که منجر به شنیدن صدای هیس، زنگ و... می‌شود که از نشانه‌های مهم این اختلال هستند.
معمولا برای درمان در میانسالی از دستگاه‌های کمکی مثل سمعک، دستگاه تولیدکننده نویز سفید و... استفاده می‌کنند که البته انتخاب هرکدام از آن‌ها بستگی به دلیل بروز این عارضه و تصمیم پزشک متخصص دارد.
وزوز گوش در هنگام خوابیدن
ممکن است شما هم هنگام خوابیدن صدای وزوز را درگوشتان شنیده باشید و از خود بپرسید که دلیلش چیست. این عارضه، چند دلیل می‌تواند داشته باشد. اول اینکه در هنگام شب، سکوت همه‌جا را فرامی‌گیرد و این سکوت، مغز را دچار همان مشکلی می‌کند که بالاتر هم توضیح دادیم و شروع به تولید صداهایی می‌کند که منجر به وزوز می‌شود. اگر این مسئله، شما را آزار می‌دهد، ذهن خود را مشغول کنید؛ مثلا قبل از خواب، کتاب بخوانید یا به خاطرات خوب فکر کنید یااینکه می‌توانید درهنگام خواب، موسیقی ملایمی با صدای کم پخش کنید تا مغزتان دچار توهم سکوت نشود و صدای اضافی تولید نکند.
یکی دیگر از دلایل بروز این عارضه درهنگام خواب، مدل خوابیدن است؛ اگر طوری دراز بکشید که به فک و گردنتان فشار بیاید، فشار خونتان در رگ‌های خونی دچار تلاطم شده و ازحالت عادی خارج می‌شود و بنابراین گوش دچار وزوز می‌شود؛ مثلا نباید از بالشت‌های قطور استفاده کنید یا نباید هنگام خواب، گردنتان را کج کنید. این نوع خوابیدن بیشتر درهنگام صبح که از خواب برمی‌خیزید، گوش شما را اذیت می‌کند.
علائم وزوز گوش
همانطور که پیشتر گفتیم، شنیدن صدای وزوز، سوت، زمزمه، غرش، فس‌فس و... ازجمله علائمی است که نشان می‌دهد احتمالا به عارضه وزوز گوش دچار شده‌اید. این صداها برخی اوقات زیر است و برخی اوقات بم. گاهی اوقات صدایی که در گوش شنیده می‌شود، به‌قدری بلند است که مخل تمرکز می‌شود یا اجازه نمی‌دهد که فرد، صداهای بیرونی را بشنود. صدای وزوز ممکن است دائمی باشد یااینکه بیاید و برود. برخی اوقات وزوز در گوش مانند ضربان، ریتمیک است و گاهی هم همراه با ریتم ضربان قلب همراه است که به آن وزوز ضربانی می‌گویند.
علت وزوز گوش (وزوز گوش سمت چپ و راست)
وزوز گوش ممکن است به‌تدریج و درطول زمان یا به‌طور ناگهانی اتفاق بی‌افتد. درهرصورت یکی از دلایل زیر می‌تواند عامل بروز آن باشد:
- کهولت سن: با بالا رفتن سن، مشکلات مربوط به کم شدن شنوایی و همینطور شنیدن صدای وزوز در گوش بیشتر می‌شود. بیشترین احتمال بروز این عارضه در افراد بالای 65 سال است.
- آسیب به گوش داخلی به‌خاطر قرار گرفتن مکرر درمعرض صداهای بلند: شنیدن صداهای بلند به‌طور دائمی کم‌کم باعث وزوز در گوش شده و اگر از گوش مراقبت نکنید یا عارضه را درمان نکنید، ممکن است علاوه بر کم شدن شنوایی، مشکلات روحی ناشی از شنیدن دائمی صدای وزوز نیز به‌وجود بیاید.
- تجمع چرک و جرم در گوش: تجمع چرک و جرم در گوش یکی از دلایلی است که به‌ویژه در کودکان باعث بروز صدای وزوز می‌شود. بهتر است که مرتبا گوش را تمیز کنید، اما یادتان باشد که این کار را با اجسام تیز انجام ندهید یا گوش پاک‌کن را در گوش فرو نبرید، زیرا باعث آسیب زدن به پرده گوش می‌شود. اگر باوجود تمیز کردن دائمی گوش باز هم به‌دلیل تجمع چربی دچار وزوز شدید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. احتمالا پزشک، گوش شما را جرم‌گیری خواهد کرد.
- مصرف برخی داروها: مصرف بعضی از داروهای قوی مثل داروهای سرطان، داروهای ضد مالاریا، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد التهاب، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و... می‌تواند باعث اختلال در عملکرد گوش و شنیدن صدای وزوز در آن شود. البته این اتفاق در تمامی افراد رخ نمی‌دهد و درصد کمی به آن دچار می‌شوند.
- بیماری «احساس پری در گوش»: شرایطی است که غیر از وزوز در گوش باعث ازدست دادن شنوایی و سرگیجه هم می‌شود و در انگلیسی به آن meniere's syndrome می‌گویند.
- تصلب گوش: نوعی بیماری موروثی است که در آن استخوان موجود در گوش میانی به‌طور غیرمعمول رشد کرده و همین امر باعث وزوز و همینطور ازدست دادن شنوایی می‌شود.
- اختلال عملکرد شیپور استاش گوش: اختلالی که طی آن لوله‌ای که گوش میانی را به بخش بالایی گلو متصل می‌کند، درتمام مدت باز می‌ماند و باعث می‌شود در گوش احساس پری کنید و همین پرشدن گوش باعث شنیدن صدای وزوز می‌شود.
- اسپاسم ماهیچه‌ای در گوش داخلی: در این شرایط ماهیچه‌های گوش داخلی، منقبض و دچار اسپاسم می‌شوند و این امر باعث وزوز در گوش، ازدست دادن شنوایی و احساس پری در گوش می‌شود.
- اختلالات رگ‌های خونی: شرایطی است که در آن رگ‌های خونی تحت‌تاثیر قرار گرفته و باعث می‌شود که سرعت و فشار جریان خون تغییر کند؛ مثل فشار خون بالا.
- بیماری‌های قلبی-عروقی
- تومور مغزی
- تغییرات هورمونی در زنان
- مشکلات تیروئید
- آسیب به سر یا گردن
- عفونت گوش میانی
هرچند یک نفر از هر سه نفری که در گوششان صدای وزوز می‌شنوند، هیچ مشکل مشخصی دررابطه با گوش‌ها یا شنواییشان ندارند و به‌همین دلیل درمانی قطعی هم برای وضعیتشان وجود ندارد. معمولا در این شرایط، اولین کاری که لازم است، تراپی و مشاوره است تا شنیدن صدای وزوز به‌مدت طولانی باعث وجود بحران‌های روحی شدید در افراد نشود.
چه افرادی بیشتر در معرض وزوز گوش هستند؟
اکثر افراد بعد از اینکه درمعرض صداهای بلندی مثل صدای موسیقی در کنسرت قرار می‌گیرند، حتی شده برای دوره‌ای کوتاه، این مشکل را تجربه می‌کنند. وزوز گوش می‌تواند روی همه سنین تاثیر بگذارد؛ حتی کودکان، اما بیشتر در افراد بالای 65 سال رایج است. ازطرفی مردان بیشتر از زنان درخطر ابتلا به این بیماری بوده و ریسک ابتلا در افرادی که الکل و موادمخدر مصرف می‌کنند نیز بالاست.
پیشگیری از وزوز گوش
در بسیاری موارد، شنیدن صدای وزوز در گوش به‌خاطر مشکلاتی اتفاق می‌افتد که قابل پیشگیری نیستند. هرچند اقداماتی احتیاطی وجود دارند که از برخی وزوزهای گوش جلوگیری می‌کنند؛ مثل:
استفاده از محافظ گوش
قرار گرفتن درمعرض صداهای بلند به‌مرور زمان به گوش آسیب وارد می‌کند و باعث وزوز و حتی ازدست دادن شنوایی می‌شود. سعی کنید درمعرض صداهای بلند قرار نگیرید و اگر چنین کاری برایتان مقدور نیست، از محافظ‌های مخصوص گوش استفاده کنید.
کم‌کردن صدای موسیقی
استفاده از هدفون با صدای بلند موسیقی یا شنیدن صداهای بلند ازطریق دستگاه‌های پخش هم تاثیر بدی روی گوش‌ها می‌گذارد. بهتر است که موسیقی را همیشه با صدای ملایم گوش دهید.
مراقبت از خود دربرابر بیماری‌های قلبی
ورزش کردن به‌طور منظم، خوردن غذاهای مناسب و انجام سایر کارهایی که باعث حفظ سلامت قلب و عروق می‌شوند، از بروز صدای وزوز در گوش که مرتبط با چاقی و اختلالات رگ‌های خونی هستند، جلوگیری می‌کند.
کم کردن مصرف الکل، کافئین و نیکوتین
مصرف چنین موادی، به‌ویژه مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند بر جریان خون تاثیر بگذارد و درنتیجه باعث بروز این مشکل در گوش شود.
عوارض وزوز گوش چیست؟
وزوز گوش روی افراد مختلف، تاثیرات متفاوتی می‌گذارد و این تاثیر برای بعضی انسان‌ها به حدی می‌رسد که ممکن است زندگی آن‌ها را مختل کند. برخی از عوارض این بیماری عبارت‌اند از:
- درماندگی روحی؛
- استرس؛
- مشکلات خواب یا اختلال خواب
- مشکل در تمرکز؛
- مشکلات حافظه؛
- افسردگی؛
- اضطراب و کج‌خلقی؛
- سردرد؛
- مشکلاتی دررابطه با کار و زندگی خانوادگی؛
چه زمانی برای وزوز گوش باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دائما یا به‌طور منظم صداهایی مثل وزوز، زنگ زدن یا زمزمه در گوشتان می‌شنوید که درعرض یک هفته بهبود پیدا نمی‌کنند، باید به پزشکتان مراجعه کنید. دکتر بررسی می‌کند که آیا شما دچار مشکلی هستید که به‌راحتی می‌تواند درمان شود یا نه؛ مثل عفونت گوش یا تجمع جرم در گوش. درضمن آزمایشاتی نیز انجام می‌شود تا مشخص شود که شنواییتان را ازدست داده‌اید یا نه. درصورت لزوم، پزشک، شما را برای بررسی‌های تخصصی بیشتر به یک متخصص ارجاع می‌دهد.
درمان وزوز گوش
درحال حاضر هیچ درمان مجزایی برای این بیماری وجود ندارد که برای همه جواب بدهد. هرچند تحقیقات برای یافتن یک درمان موثر ادامه دارد. درصورتیکه دلیل اصلی وزوز گوش مشخص شود، درمان منشا می‌تواند باعث بهبود عارضه اصلی شود؛ برای مثال خارج کرن جرم از گوش. اگر دلیل مشخصی پیدا نشد، پزشک روند درمانی را توصیه می‌کند که طی آن شرایط زندگی روزمره بیمار همراه با وزوز مدیریت شود تا بتواند راحت‌تر به زندگی ادامه دهد؛ مثلا:
- صدا درمانی: گوش دادن به صداهای خنثی برای پرت‌کردن حواس بیمار از صدای وزوز؛
- مشاوره: تراپی با هدف ارائه اطلاعاتی درباره مشکل به‌وجود آمده به بیمار و کمک به او درراستای مقابله موثرتر با این بیماری؛
- درمان رفتاری شناختی (CBT): تراپی با هدف کمک به تغییر شیوه تفکر بیمار درباره صدای وزوز در گوشش تا این صداهای مزاحم کمتر به‌نظر برسد.
- روش درمانی بازآموزی در مشکل وزوز گوش (TRT): تراپی با هدف کمک به بازآموزی روش واکنش مغز به صدای وزوز، به‌طوری که این وزوز نادیده گرفته شود و بیمار کمتر به آن توجه کند.
- مصرف قرص‌های ضدافسردگی: ممکن است پزشک متخصص شما همراه با تراپیستتان برخی قرص‌های ضد افسردگی را برای بهبود حالت روحی و شرایط خواب شما تجویز کنند.
- ایمپلنت‌های مجرای حلزونی: چنین ایمپلنت‌هایی در افرادی استفاده می‌شود که علاوه بر وزوز گوش، مشکلات شدید شنوایی دارند. ایمپلنت حلزونی گوش، بخش آسیب‌دیده گوش داخلی را دور زده و سیگنال‌های الکتریکی را ارسال می‌کنند که مستقیما عصب شنوایی را تحریک می‌کنند. این دستگاه، صداهای بیرونی را وارد گوش می‌کند تا صدای وزوز پوشانده شود.
- دستگاه‌های تولیدکننده صدا (تعبیه‌شونده در گوش): این دستگاه‌های کوچک، الکترونیکی هستند و در گوش قرار گرفته و صدایی ملایم و خوشایند تولید می‌کنند تا صدای وزوز در گوش پوشانده شود. بیماران می‌توانند نوع و شدت این صدا را انتخاب کنند؛ مثلا صدایی شبیه به آوای «شششش» یا صدای یک موسیقی ملایم.
سخن آخر
هر شخصی ممکن است حداقل یک بار در طول عمرش، حتی به‌مدت چند ساعت یا دقیقه، این بیماری را تجربه کرده و متوجه شده باشد که چه عارضه آزاردهنده‌ای است و ادامه‌دار شدنش علاوه بر مشکلات جسمی، سبب بروز مسائل روحی نیز می‌شود. بنابراین اگر با این مشکل روبه‌رو شدید، به‌هیچ‌وجه به درمان‌های خانگی روی نیاورید و هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید، زیرا ممکن است یک بیماری جدی باعث بروز صدای وزوز در گوش شده باشد که عدم درمان آن نتایج زیان‌باری در پی داشته باشد.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید