مالیخولیا چیست و چه علائمی دارد

بیماری مالیخولیا در دنیای روانشناسی امروز به عنوان نوعی اختلال افسردگی شناخته می‌شود. در تعریف جدید توسط انجمن روانشناسی آمریکا، مالیخولیا نوعی افسردگی اساسی (MDD) که با علائم مالیخولیایی و تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد همراه است، شناخته می‌شود.

کلمه مالیخولیا با ریشه یونانی به معنای غم شدید و ناامیدی، با علائم فیزیکی و روحی مختلفی همراه است. فرد مبتلا به مالیخولیا ممکن است نتواند از کارهایی که روزی از انجام آن‌ها لذت می‌برد، احساس شادی کند. از طرفی این بیماری با این حس همراه است که زندگی دیگر ارزش زیستن و ادامه دادن ندارد. به لحاظ فیزیکی اشتها و خواب بیماران از روتین خود خارج شده و دچار اختلال می‌شوند. در این مقاله، به بررسی جزئیات مالیخولیا، علائم، علل، انواع، روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.

بیماری مالیخولیا چیست

افسردگی مالیخولیا (Melancholia) به عنوان یک نوع افسردگی شدید شناخته می‌شود که با احساس غم و اندوه عمیق، بی‌علاقگی به فعالیت‌ها و کاهش انرژی همراه است. این بیماری معمولاً با اختلالات خواب، تغییرات در اشتها و احساس ناامیدی عمیق مشخص می‌شود. مالیخولیا به طور خاص به حالت‌های افسردگی طولانی ‌مدت اشاره دارد که ممکن است فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره‌اش بازدارد.

عوامل محیطی، ژنتیکی و روانی زیادی وجود دارند که در ایجاد این بیماری موثر هستند. این بیماری معمولا با همان علائم افسردگی خود را نشان می‌دهد، با این تفاوت که شدت علائم در افسردگی مالیخولیا بسیار شدیدتر است. درمان‌های پیشنهاد شده در طبقه‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند؛ تحریک مغز، درمان دارویی و تغییر لایف استایل برخی از موارد درمانی هستند که توسط پزشک برای بیماران تجویز می‌شوند.

علائم مالیخولیا

مالیخولیا همواره با برخی از علائم همراه است. البته تشخیص اینکه با وجود چه تعداد از این علائم فرد دچار افسردگی شدید یا مالیخولیا است، توسط پزشک تعیین می‌شود.

علائم مرتبط با افسردگی شدید (MDD) عبارت‌اند از:

• اضطراب یا تحریک پذیری

• غم و اندوه مداوم و فراوان

• خستگی و بی‌انرژی بودن

• عدم تعادل در خواب

• فقدان اشتها یا تشدید آن

• مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات

• عدم تمرکز

• عادت به تکان دادن پاها درصورتی که قبلا این عادت وجود نداشته است

• اقدام به خودکشی و یا افکار آن

ویژگی های مالیخولیک MDD عبارت‌اند از:

• عدم علاقه به فعالیت‌های محبوب گذشته

• احساس غم شدید

• عدم واکنش نسبت به اخبار خوشحال کننده

• اختلال در خواب

• کاهش وزن

• احساس گناه بسیار زیاد

علل افسردگی مالیخولیا چیست

علل بیماری مالیخولیا اغلب پیچیده و چندوجهی هستند. برخی از عوامل موثر در بروز این بیماری عبارت‌اند از :

• ژنتیک: سابقه خانوادگی افسردگی می‌تواند خطر ابتلا به مالیخولیا را افزایش دهد. هرچند که همچنان نیاز به تحقیقات بیشتری است، اما بسیاری از بیماری‌های مرتبط با افسردگی، ریشه ژنتیکی دارند.
• عوامل محیطی: علل محیطی افسردگی مالیخولیایی در درجه اول بیرونی هستند و شامل استرس مزمن، مشکلات مالی، رویدادهای آسیب زا یا حتی تغییر فصل می شوند. استرس‌های زندگی، مشکلات اقتصادی، یا از دست دادن عزیزان می‌تواند محرک‌های مؤثری برای بروز مالیخولیا باشد. ارتباط بین استرس مزمن و افسردگی با ویژگی های مالیخولیایی به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. با این حال، مقاله ای در سال 2004 نشان می‌دهد که استرس مزمن ممکن است در نهایت باعث افسردگی شود.
• عوامل روانشناختی: شخصیت‌های خاص، مانند افرادی که تمایل به کمال‌گرایی دارند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند. علل روانشناختی مالیخولیا می‌تواند شامل موارد موثر درونی یا بیرونی باشد. تروماهای تجربه شده در کودکی مانند کودک آزاری و یا مشکلات بزرگسالی مانند نشخوار فکری و خودگویی منفی برخی از عوامل روانشناختی موثر در ایجاد این بیماری هستند.

انواع مالیخولیا

مالیخولیا می‌تواند در اشکال مختلف بروز کند. این موارد در علائم نشان‌دهنده بیماری با یکدیگر تفاوت دارند:

• مالیخولیای کلاسیک: شامل علائم شدید افسردگی و تغییرات عاطفی عمیق است. همچنین با از دست دادن اشتها و علاقه به کارهای روزمره همراه است.

• مالیخولیای آتیپیک: بیماری مالیخولیا از نوع آتیپیک با علائم غیر معمول مانند افزایش اشتها، افزایش وزن و خواب زیاد مشخص می‌شود.

• مالیخولیای درون زاد: کاهش انرژی، خستگی و خواب آلودگی مداوم اشاره به این نوع از افسردگی دارد.

• مالیخولیای روان‌زاد: این نوع از افسردگی با علائم روان پریشی مانند هذیان گویی یا توهم خود را نشان می‌دهد.

• افسردگی شدید وابسته به بیماری جسمی: افرادی که دارای بیماری شدید جسمی هستند، این نوع از افسردگی را تجربه خواهند کرد.

• افسردگی مالیخولیا‌یی اضطرابی: احساس غم مداوم در کنار سطح بالای اضطراب، نشان‌دهنده مالیخولیای اضطرابی خواهد بود.

بیماری مالیخولیا چگونه تشخیص داده می‌شود

تشخیص مالیخولیا معمولاً توسط روانشناس یا روانپزشک انجام می‌شود. این تشخیص شامل بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، ارزیابی علائم و استفاده از ابزارهای ارزیابی روان‌شناختی است. همچنین، پزشک ممکن است آزمایشاتی خونی برای رد کردن سایر مشکلات پزشکی انجام دهد که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند. برخی از سوالات که توسط پزشک متخصص پرسیده می‌شوند عبارت‌اند از:

1. علائم غم و اندوه شما در صبح بیشتر است یا شب؟

2. آیا روتین خوابیدن شما تغییر کرده است؟

3. یک روز معمولی از نظر شما چه تعریفی دارد؟

4. آیا صبح برای شروع روز و خارج شدن از تخت مشکل خاصی دارید؟

5. آیا تمرکز کردن بیش از حد برای شما سخت است؟

6. آیا همچنان از کارهایی که قبلا انجام می‌دادید، لذت می‌برید؟

تفاوت مالیخولیا و افسردگی حاد

اگرچه مالیخولیا نوعی افسردگی است، اما تفاوت‌های خاصی بین آن و افسردگی حاد وجود دارد. افسردگی حاد معمولاً با دوره‌های کوتاه‌مدت‌تر از غم و اندوه شدید همراه است، در حالی که مالیخولیا یک وضعیت مزمن‌تر و عمیق‌تر از افسردگی است که ممکن است سال‌ها طول بکشد. همچنین، بیماران مالیخولیا معمولاً احساس ناامیدی و بی‌ارزشی بیشتری نسبت به بیماران مبتلا به افسردگی حاد تجربه می‌کنند. سرعت عمل در افراد مبتلا به مالیخولیا حتی از افراد مبتلا به انواع دیگر افسردگی، بسیار پایین‌تر است.

روش‌های درمان افسردگی مالیخولیایی

معمولا استفاده از چند روش درمان برای بیماری مالیخولیا پیشنهاد می‌شود و تنها یک روش پاسخگو نیست. در ادامه این بخش روش‌های درمانی مختلف را معرفی کرده‌ایم.

روان درمانی

روان درمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان مالیخولیا است. در این روش، بیمار با یک روانشناس یا مشاور کار می‌کند تا مشکلات عاطفی و رفتاری خود را شناسایی کرده و بر روی آن‌ها کار کند. هرچند که در این روش نحوه مدیریت افکار و زندگی را یاد خواهید گرفت، اما ممکن است برای درمان بیماری مالیخولیا خیلی کاربردی نباشد.

شوک درمانی

در موارد شدید مالیخولیا، شوک درمانی (ECT) ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این روش شامل ارسال جریان الکتریکی به مغز است که می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند. الکترودهای وصل شده به مغز تکانه های الکتریکی را به مغز می‌فرستند و باعث تشنج خفیف می‌شوند. این روش در مراحل اولیه تشخیص بیماری تجویز نمی‌شود.

گروه درمانی

گروه درمانی نیز می‌تواند مفید باشد. در این نوع درمان، بیماران با دیگران که مشکلات مشابه دارند ملاقات کرده و تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند. مهارت‌های مدیریت بحران، بهبود مهارت ارتباطی و افزایش اعتماد بنفس برخی از دستاوردهای این روش درمانی هستند.

درمان مالیخولیا با RTMS

درمان مالیخولیا با دستگاه آر تی ام اس (RTMS) یکی از روش‌های نوین درمانی است که با تحریک بخش‌هایی از مغز که دچار افسردگی هستند، به بهبود علائم کمک می‌کند. این روش غیرتهاجمی است و می‌تواند به عنوان یک گزینه مؤثر برای بیمارانی که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند، مورد استفاده قرار گیرد. این دستگاه سطح دوپامین را در مغز بالا می‌برد. این روش با تمرکز بر روی غشای سمت چپ پیشانی، به بهبود خلق و خود در بیمار کمک می‌کند.

سخن پایانی

بیماری مالیخولیا یک بیماری جدی است که نیاز به توجه و درمان حرفه‌ای دارد. با شناخت علائم و روش‌های درمان موجود، افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند بهبود یابند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید با علائم مالیخولیا مواجه هستید، بهتر است به یک متخصص مراجعه کنید.