آیا میدانستید امروزه میتوان بسیاری از بیماریهای مغزی را با گرفتن نوار مغز یا EEG، به سرعت درمان کرد؟ متاسفانه در عصر حاضر، بیماریهای مغزی، افراد زیادی را درگیر میکنند؛ اما نکته مهم در درمان این نوع بیماریها، تشخیص به موقع و شروع درمان بعد از تجویز پزشک است.
تشخیص بیماریهای مغزی، با استفاده از روشهای متنوع انجام میشود. یکی از این روشها، گرفتن نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی است. در این مقاله، قرار است با این روش و جزئیات آن به طور کامل آشنا شوید.
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG) چیست؟
نواز مغز یا EEG، یکی از روشهای ثبت فعالیت الکتریکی مغز است. این آزمایش، برای تشخیص مشکلات مختلف مغزی استفاده میشود و درد ندارد. در نوار مغز، حسگرهایی باسیمهای نازک را به پوست سر بیمار متصل کرده و با کمک این حسگرها، سیگنالهای الکتریکی تولیدی سلولهای مغز را دریافت میکنند. سیگنالها نیز در دستگاهی ضبط شده و روی نمایشگر رایانه یا به صورت چاپشده، ظاهر میشوند.
گرفتن نوار مغز یا EEG حتما باید توسط متخصصی آموزشدیده و حرفهای به نام نوروفیزیولوژیست بالینی انجام شود. این کار، در بیمارستان و کلینیک در زمان کمی انجام میشود.
پزشک بعد از این مراحل، دادههای چاپشده روی کاغذ به نام الکتروانسفالگرام را بررسی میکند و بیماری یا مشکل را تشخیص میدهد. در حین نوار مغز، ممکن است متخصص مغز و اعصاب حدود 100 صفحه از فعالیت مغزی شما تهیه کند.
بیشتر بخوانید: نقشهبرداری مغز (qEEG) چیست؛ کاربردها و هزینه
کاربرد نوار مغز یا EEG
در الکتروانسفالوگرافی، مطالعه خود سیگنالها برای تشخیص مشکلات، کاربردی نیست و برای دریافت نتیجه باید طیف فرکانسی این سیگنالها را بررسی کرد.
اختلالات مغزی در این روش با استفاده از ضربات مختلف انرژی یا چراغ چشمکزن برای بیمار در نوار مغز آشکار میشود و پزشک بعد از بررسی به آنها پی میبرد. این روش برای بیماریهای زیر کاربرد دارد:
- شناسایی علائم خاص، مثل تشنج و تشخیص و بررسی صرع (اصلیترین کاربرد)، تشخیص نوع صرع
- زوال عقل و مشکلات حافظهای
- ضربه به سر و ضربه مغزی
- تومورهای مغزی
- التهاب مغزی یا آنسفالیت
- مطالعه اختلالات خواب مثل آپنه خواب
- تشخیص و تعیین محل آسیب مغزی
- تشخیص اختلالات روانی
- مشاهده و آنالیز پاسخهای مغز به محرکهای سنسوری
برای دریافت نوبت دکتر صرع و دکتر تشنج از کلینیک پزشک اول کلیک کنید.
انواع نوار مغز
هر یک از انواع نوار مغز ، مدت زمان و کاربردی متفاوت دارد و به تشخیص بیماری خاصی کمک میکند. در زیر انواع نواز مغز و جزئیات هر یک از آنها، به طور مفصل برای شما بیان میشود:
نوار مغز EEG معمولی
نوار مغز معمولی، حدود 20 تا 40 دقیقه زمان میبرد. در طول این آزمایش شما باید به آرامی استراحت کنید یا از شما خواسته میشود تا هر از گاهی چشمان خود را باز کرده یا ببندید.
نواز مغز یا EEG خواب یا کمبود خواب
انجام نوار مغز در این روش، به هنگامی است که شما خواب هستید. این روش، برای وقتی است که در EEG معمولی کاربردی نیست و اطلاعات لازم را به پزشک نمیدهد. این روش، برای اختلالات خواب کاربردی و به آن EEG محروم از خواب نیز گفته میشود. برای نوار مغز خواب، ممکن است از شما بخواهند که شب قبل از آزمایش بیدار بمانید. اینگونه از توانایی شما برای خواب در هنگام آزمایش اطمینان حاصل میشود.
نوار مغز EEG سرپایی
این نوار مغز، در طول دوره زمانی یک یا چندروزه ثبت میشود. چون سیگنالهای دریافتی باید در طور شب و روز ثبت شوند. در این روش الکترودها به ضبطکنندهای کوچک و قابل حمل EEG وصل میشوند. این دستگاه، به لباس شما گیره میشود. شما با وجود این دستگاه نیز میتوانید به فعالیت عادی روزانه خود نیز بپردازید. اما حواستان باشد که دستگاه و تجیهزات آن خیس نشوند.
تله متری تصویری
این روش، نوع خاصی از نوار مغز است که هنگام ضبط از شما فیلم هم گرفته میشود. نوار مغز ویدیویی، در طی چند روز و در مجموعه بیمارستانی، اطلاعات بیشتری را از فعالیت مغزتان میدهد.
در این نوار مغز، سیگنالهای EEG، به صورت بیسیم به کامیپیوتر متصل شده و ویدیو نیز در کامپیوتر ثبت میشود. در تله متری تصویری، تمام مراحل توسط کارکنان آموزشدیده به صورت منظم نظارت میشود.
تله متری تهاجمی- EEG
روش EEG تهاجمی، نسبت به دیگر روشها کمتر استفاده میشود. از این روش، در صورت تشخیص ندادن محل تشنجها در صرع با روشهای معمولی استفاده میشود. در تله متری تهاجمی، طی یک عمل جراحی، الکترودها به طور مستقیم روی مغز قرار میگیرند تا محل دقیق تشنجها مشخص شود.
بیماریهای قابل تشخیص از طریق تست نوار مغز
از طریق تست نوار مغز میتوان بیماریهایی نظیر سرگیجه، آسیبهای سر، عفونت، تومور و سرطان و بیماریهای تحلیلبرنده را ارزیابی کرد.
یکی دیگر از این بیماریها اختلالات متابولیکی موثر برفعالیت مغزی است. در نواز مغز EEG، میتوان این اختلالات را به درستی تشخیص داد و روش رفع آن را برای بیمار تجویز کرد.
قبل از گرفتن نوار مغز به چه نکاتی توجه کنیم؟
شما باید نکات زیر را قبل از گرفتن الکتروانسفالوگرافی، رعایت کنید:
- امضای فرم رضایتنامه و اجازه انجام نوار مغزی
- شستشوی مو با شامپو بدون استفاده از نرمکننده، اسپری و ماسک مو
- مطلع کردن مسئول نوار مغز، از داروهای مصرفی خود
- متوقف کردن داروهای مخل آزمایش
- خودداری از مصرف هر گونه نوشیدنی و غذای حاوی کافئین، از 8 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش
- خوابیدن قبل از انجام آزمایش به مقدار توصیهشده توسط پزشک
- خودداری از گرفتن روزه (چون ممکن است باعث کاهش قند خون شما و تاثیر بر نتیجه درست شود.)
اقدامات حین آزمایش نوار مغز
نوار مغز یا EEG، ممکن است با توجه به نوع شرایط و تجویز پزشک با روشهای مختلفی انجام شود؛ اما به طور کلی در نواز مغز باید فرآیند زیر را طی کنید:
- در ابتدا باید روی صندلی یا تخت دراز بکشید.
- بعد از آن 16 تا 25 الکترود با خمیری مخصوص به پوست سرتان متصل شده یا از کلاه حاوی الکترود استفاده میشود.
- در این مدت باید چشمانتان را ببندید و بدون حرکت استراحت کنید.
- در طول ضبط سیگنالها باید بیحرکت بمانید.
- بعد از ضبط اولیه ممکن است با محرکهای مختلف مثل کشیدن نفس عمیق در 3 دقیقه و قرار گرفتن در برابر نور چشمکزن شدید نیز آزمایش شوید.
- مدت زمان این کار بین 45 دقیقه تا 2 ساعت است؛ اما برای نظارتهای 24 ساعته، باید در بیمارستان بستری شوید.
اقدامات بعد از آزمایش نوار مغز
بعد از انجام کامل نوار مغز یا EEG، الکترودها از روی سرتان برداشته میشود. در این مرحله، باید سرتان را با آب گرم و مواد شوینده مخصوص بشویید تا خمیر الکترود از آن پاک شود.
توجه داشته باشید که در صورت مصرف داروی آرامبخش برای آزمایش، باید تا از بین رفتن اثر آن استراحت کنید و کسی همراهتان باشد. اثرات تحریک یا قرمزی در محل قرارگیری الکترودها نیز بعد از چند ساعت از بین میرود.
توجه کنید که با پزشک خود درباره مصرف دوباره داروهای منعشده در این آزمایش و زمان مناسب آن صحبت کنید.
مزایا و معایب استفاده از نوار مغز یا EEG
نوار مغز مزایا و معایب گوناگونی دارد. مزایای نوار مغز EEG موارد زیر را شامل میشود:
- هزینههای سختافزاری کمتر نسبت به روشهای دیگر
- نیاز به فضایی کم مثل یک اتاق ساکت و تجهیزاتی اندازه یک کیف
- داشتن وضوح زمانی بالا، در هنگام دریافت سیگنال از مغز
- قابلیت تحمل حرکت سوژه، نسبت به دیگر روشهای تصویربرداری عصبی
- قابلیت حذف، اصلاح و به حداقل رساندن آثار حرکتی بیمار روی سیگنالهای دریافتی
اما معایب نوار مغز یا EEG نیز در زیر گفته میشود:
- وضوح فضایی پایین روی پوست سر، نسبت به دستگاه MRI
- نیاز به تفسیر بیشتر در تشخیص مناطق آسیب مغز
- اندازه نگرفتن فعالیت عصبی موجود در زیر لایههای فوقانی مغز
- نداشتن توانایی در شناسایی مکان انتقالدهندههای عصبی و داروها در مغز
- صرف زمان زیاد اتصال بیمار به EEG، نسبت به روشهای دیگر (به دلیل اهمیت قرارگیری دقیق دهها الکترود در اطراف سر)
- ضعیف بودن نسبت سیگنال به نویز
- نیاز به افراد بیشتر برای استخراج اطلاعات مفید از نوار مغز
تست نواری مغزی چگونه گرفته میشود؟
تست نواز مغزی در اصل همان نوار مغز EEG با الکترودهای سطحی است و مراحل زیر را دارد:
- گرفتن سیگنال توسط الکترودها
- بهبود سیگنال، تقویت و حذف نویز
- چاپ سیگنال
- آنالیز و تفسیر نوار مغز
کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول، مرکز تخصصی نوار مغز
امروزه به جز بیمارستانها انواع کلینیکهای تخصصی و فوق تخصصی مغز و اعصاب نیز نوار مغز یا EEG را میگیرند؛ اما کلینیکهای تخصصی با ابزار پیشرفتهتر ،گزینههای بهتری برای این کار هستند.
کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول، مرکز جامع و فوق تخصصی مغز و اعصاب است. همچنین این مرکز تخصصی نوار مغز، بنیانگذار تکنیکهای درمانی بدون نیاز مصرف دارو در زمینه مغز و اعصاب در ایران است. کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول، با کادری مجرب خدمات متنوعی را در بالاترین سطح استانداردهای درمانی و تشخیصی به شما ارائه میدهد.
نوبت دهی آنلاین و حضوری تست نوار مغزی در کلینیک پزشک اول
نوبت دهی برای تست نوار مغز یا EEG در کلینیک مغز و اعصاب، به صورت آنلاین و حضوری است. شما میتوانید با مراجعه به سایت کلینیک پزشک اول از انواع خدمات و دکتر مغز و اعصاب آن نظیر سونوگرافی مغز، نقشهبرداری مغز، تحریک مغناطیسی مغز و خدمات آموزشی و درمانی آن اطلاع پیدا کنید.
با وجود استفاده از دستگاههای پیشرفته؛ هزینه نوار مغز در این مرکز، کاملا به صرفه و منصفانه است.
نتیجهگیری
یکی از بزرگترین مشکلات انسان، بیماریهای مغزی است. چون زندگی او را به کلی مختل میکند. تست نوار مغزی برای تشخیص درست بیماری اهمیت زیادی دارد.
برای همین باید در محلی مطمئن و با دستگاهی پیشرفته انجام شود. فراموش نکنید که در درمان و تشخیص بیماریهای خود به مراکز و کلینیکهای معتبر و باسابقهای همچون کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول مراجعه کنید.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید