مسئولیت پذیری در رابطه شامل چه مواردی است؟

یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌هایی که تاثیر قابل‌توجهی در تمامی جنبه‌های زندگی انسانها دارد، مسئولیت پذیری است. مسئله‌ای که نقش و اهمیت آن در روابط عاطفی بسیار پررنگ‌تر می‌شود. در واقع اگر دو نفر در یک رابطه‌ای قرار بگیرند که هیچ‌کدام نمی‌خواهند مسئولیت‌های مهمی همچون افکار، احساسات و عملکردشان را برعهده بگیرند، آن رابطه دوامی نخواهد داشت و در زمانی که پابرجاست، جز تنش، اضطراب، درگیری و ناراحتی، دستاورد دیگری برای طرفین ندارد. پس اهمیت مسئولیت پذیری در رابطه بسیار زیاد است و هرکدام از طرفین باید اطلاعات کاملی در این زمینه کسب کنند. ما در این مقاله در همین مورد صحبت می‌کنیم. پس لطفا تا انتها همراه ما باشید.

اهمیت مسئولیت پذیری در زندگی مشترک چیست؟

در ابتدای مقاله اشاره کردیم که در هر رابطه‌ای خصوصا رابطه عاطفی، طرفین باید نسبت به افکار، احساسات، رفتار و گفته‌های خود مسئولیت‌پذیر باشند. این مسئله به‌قدری مهم است که بر دوام رابطه تاثیر مستقیم می‌گذارد. ضمن اینکه با تعهد بر این مورد مهم، طرفین با چالش‌های مختلف احساسی، روحی و حتی فیزیکی دست‌وپنجه نرم نمی‌کنند. در واقع زمانی که طرفین مسئولیت پذیر باشند، به خود متعهد می‌شوند که در رابطه‌ عاطفی که هستند احساسات، افکار و اعمال خود را درست و صحیح به‌کار ببرند و استفاده کنند. در این حالت است که بین طرفین احساس زیبا و دلنشین اعتماد و اطمینان شکل می‌گیرد. صداقت در رفتار و گفتار کاملا ملموس می‌شود و همین صداقت کمک می‌کند تا هرکدام از طرفین به‌خوبی متوجه آسیب‌پذیری شریک عاطفی خود شوند. در واقع مسئولیت‌پذیری باعث می‌شود تا طرفین به لزوم صریح بودن فرد در رابطه پی ببرند.

داشتن هدف مشخص: از ویژگی های مسئولیت پذیری در رابطه

داشتن هدف نه فقط در زندگی بلکه در روابط با دیگران هم بسیار مهم است. در واقع مسئولیت پذیری در رابطه عاشقانه یک ویژگی فوق‌العاده است و کمک می‌کند تا طرفین هم اهداف خود در رابطه‌شان را مشخص کنند و هم هرکدام جدگانه برای خود هدف‌های شخصی داشته باشند. در این صورت است که می‌توانند به راحتی با یکدیگر در مورد هدف‌هایشان در زندگی و اولویت‌ها و علایقشان صحبت کنند و نسبت به بیان نظراتشان صریح باشند. این مانع از ایجاد درگیری و ناراحتی بین طرفین می‌شود. ضمن اینکه مسئولیت‌پذیری هریک از طرفین، کمک می‌کند تا یکدیگر را برای رسیدن به آنچه مدنظرشان است، حمایت و پشتیبانی کنند و حتی به‌دنبال راهکاری باشند که چطور بتوانند اولویت‌ها و هدف‌هایشان را در زندگی پیاده کنند. 

پذیرش مسئولیت افکار و باور ها در رابطه عاطفی

یکی دیگر از مواردی که باید در یک رابطه عاطفی به آن توجه کرد، پذیرش مسئولیت افکار و بارهایتان به عنوان یکی از طرفین رابطه است. شما به عنوان دو انسان متمدن باید بتوانید مسئولیت تمام علایق، سلایق، اهداف و احساساتی که دارید را بپذیرید.

در واقع نباید بر این تصور باشید که افکار و باورهایتان فقط مربوط به شخص شماست و آنها رابطه شما را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند. این باور کاملا غلط است. زیرا این افکار و باورهاست که احساسات و رفتار شما را کنترل می‌کنند. مثلا فرض کنید که شما بر این باور هستید که باید ایام خاص مثل سالگرد ازدواج یا تولد را به شریک زندگیتان تبریک بگویید و او را خوشحال کنید؛ حال فرض کنید که شما شستشوی لباس‌ها، تمیزکردن خانه، آشپزی، مراقبت از فرزندان و... را وظیفه شریک عاطفی‌تان می‌دانید، یا حق خود می‌دانید که بدون اجازه و در هر زمانی لوازم شخصی او مانند گوشی، لپ‌تاپ یا ایمل‌های او را چک کنید. در مورد اول افکار شما مثبت و در مورد دوم افکار شما منفی است؛ طبیعی است که هرکدام شما را به نوعی تحت کنترل دارند و باعث می‌شوند یک نوع اقدام و رفتاری از خود نشان دهید.

حس مسئولیت پذیری در زندگی باعث می‌شود تا ابتدا نتایج باورها و رفتاری را که نسبت به شریک زندگی خود دارید، در ذهن خود بررسی و تحلیل کنید. سپس تصمیم بگیرید که چگونه رفتار کنید که باعث ایجاد تنش در رابطه نشود. همیشه برخود لازم می‌دانید که افکار خود را اصولی و منطقی ارزیابی و کنترل کنید و هرزمان نیاز بود آنها را اصلاح کنید. در صورتی که نتوانستید به راهکاری درست برسید می‌توایند به کلینیک روانشناسی و مشاوره مراجعه کنید. افراد متخصص در این حوزه می‌توانند شما را راهنمایی و مشاوره دهند.

مطالعه بیشتر: راهکار های مقابله با شکست عشقی

پذیرش مسئولیت رفتار ها در رابطه عاشقانه

رفتار ما در زندگی و به‌ویژه در یک رابطه عاشقانه، درواقع مانند ویترینی از خود ماست و دیگران به وضوح آن را مشاهده می‌کنند. پس نمی‌توان اثرگذاری آن را در یک رابطه کم دانست! حتی می‌توان تاثیر رفتارمان روی طرف مقابل را بیشتر از افکار و احساساتمان مشاهده کرد؛ زیرا بیشتر از این موارد، شریک عاطفی ما شاهد آن است. کمی که دقیق‌تر شوید، حتما تایید می‌کنید که معمولا اگر انتقادی از طرف همسر یا شریک زندگیان دارید، به‌خاطر رفتارتان است! یکی دیگر از ویژگی‌های مسئولیت پذیری در زندگی این است که شما مسئولیت رفتارهایتان را بپذیرید و این دقیقا زمانی آسان‌تر است که ابتدا مسئولیت افکار و احساسات خود را پذیرفته باشید. در این صورت است که به راحتی می‌توانید مسئولیت رفتاری را که انجام می‌دهید نیز، بپذیرید و کنترل کنید. 

این نیازمند آن است که ابتدا گوش‌های شنوایی داشته باشید. درواقع باید یک شنونده عالی باشید. حواستان را خوب جمع کنید تا صحبت‌ها، انتقادات و گله‌های شریک زندگی خود را بشنوید. بشنوید که از دید او چه رفتار شما باعث شده است تا از شما دلخور شود؟ کدام کار باعث شده است تا رابطه‌اتان به جای حس‌های مثبت، درگیر احساسات منفی شود؟ وقتی خوب گوش دهید، می‌توانید بهتر عمل کنید.

البته نه به این معنی که چون فلان رفتار شما نقد شده است، پس فورا آن را اصلاح کنید! بلکه باز هم آگاهانه عمل کنید. تحقیق و بررسی کنید که واقعا انتقادی که به شما شده است، تاثیرات منفی و مخربی بر رابطه‌ عاطفی‌تان می‌گذارد یا خیر؟ این یعنی مسئولیت‌پذیری شما در بررسی و تحقیق در مورد رفتاری که در رابطه‌تان دارید.

نیانداختن تقصیر به گردن فرد مقابل در رابطه

همیشه انداختن تقصیر به گردن دیگری آسان‌ترین کار و البته بسیار نکوهیده است. تا به حال دیده‌اید که پس از وقوع یک اتفاق ناخوشایند، برخی از انسان‌ها بلافاصله تلاش می‌کنند تا ثابت کنند که آنها هیچ تقصیری در این اتفاق نداشته‌اند؟ دقیق‌تر که شوید، می‌بینید که کلا می‌خواهند تقصیر را برگردن فرد مقابل بیندازند! این دقیقا مقابلِ مسئولیت‌ پذیری در رابطه است. اگر شما مسئولیت‌پذیر باشید، قطعا نه تلاش می‌کنید تا کاری کنید که فرد مقابلتان مقصر شناخته شود و نه خود را تبرعه می‌کنید و بی‌تقصیر جلوه می‌دهید؛ بلکه حتی اگر به خوبی آگاه هستید که هیچ تقصیری در بروز این اتفاق ناخوشایند ندارید، باز هم برخود وظیفه می‌دانید که این حس را به شریک زندگی خود القا کنید که در کنارش هستید و با یکدیگر و با کمک هم سعی می‌کنید تا مشکلات ایجاد شده را حل و فصل کنید. حتی شما می‌توانید برای بهتر نتیجه‌ دیدن در این مورد، به افرادی که تخصصشان در مشاوره زوج درمانی و روابط زناشویی و عاطفی و یا حتی مشاوره فردی است، مراجعه و از آنها کمک بخواهید.

عذرخواهی به جا: از ویژگی های مسئولیت پذیری در رابطه

همیشه گفته‌اند و شنیده‌ایم که عذرخواهی نشانه بزرگان است! یکی دیگر از ویژگی‌هایی که می‌توان در فرد مسئولیت‌پذیر یافت، همین مورد است. او هرگز از گفتن معذرت می‌خواهم نمی‌ترسد. البته کاملا واقف و آگاه است که باید این عذرخواهی را در زمان خود انجام دهد. نه آنکه آن را به تاخیر بیندازد تا دیگر اثری نداشته باشد. همچنین به خوبی می‌داند که اگر اشتباهی کرده است، باید درست و اصولی پذیرای اشتباهش باشد و آن را قبول کند. پس لازم می‌داند تا برای جبران آن اقدام کند و فقط به اینکه بگوید ببخشید یا عذرمی‌خواهم، بسنده نکند. همیشه عمل کردن نتیجه‌بخش‌تر از گفتن است.

خوش قول بودن: از نشانه های مسئولیت پذیری در رابطه

خوش‌قولی نه فقط در یک رابطه عاطفی بلکه در تمام مراحل زندگی و در مقابل هر فردی، بسیار مهم است. یکی دیگر از ویژگی‌های مسئولیت پذیری در رابطه، خوش‌قولی و پایبندبودن به این اصل مهم است. پس فرد اگر قولی می‌دهد، قطعا آن را در زمان مناسب انجام می‌دهد. البته برخی موارد است که به دلایل ازپیش‌تعیین نشده یکی از طرفین رابطه که قولی داده است، نمی‌تواند بر آن بماند و به آن عمل کند. اینجاست که باید با طرف مقابلش صریح باشد، موانع عمل کردن به قولش را به خوبی بیان کند و آنها را توضیح دهد. این کار مانع از بروز اختلاف و مشاجره بین زوجین خواهد شد.

داشتن مرز مشخص در دوستی با جنس مخالف

هیچ فردی خوشش نمی‌آید که شریک عاطفی خود را با دیگری تقسیم کند، خصوصا اگر جنس مخالف باشد. قطعا شما هم خوشتان نمی‌آید! فرد مسئولیت پذیر در رابطه هم خود را نسبت به شریک عاطفی خود متعهد می‌داند و برای این تعهد، ارزش قائل می‌شود. البته این به‌معنای ارزشمند دانستن خودشان است. زیرا اگر فردی برای خودش اهمیت قائل شود، قطعا کاری نمی‌کند که اعتماد طرف مقابل خود را با دست خودش، از بین ببرد. یکی از این موارد، مرزبندی در روابط با جنس مخالف است. سعی کنید هرگز چه در غیاب و چه در حضور شریک عاطفی خود با جنس مخالف بیش از حد دوستانه رفتار نکنید. شوخی‌های نامتعارف و رفتار ناپسند که بیشتر مختص جمع‌های بسیار صمیمی که همه مرد هستند یا زن، نکنید. توصیه دیگر این است که هرگز در هیچ مکانی با یکی از افراد جنس مخالف خود، تنها نمانید. این اثر خوبی روی احساسات شریک عاطفی شما نمی‌گذارد.

مطالعه بیشتر: تاثیر طلاق بر کودکان

چگونه مسئولیت پذیری در رابطه را تمرین کنیم؟

تا به این قسمت در مورد ویژگی‌های بارز فرد مسئولیت‌پذیر در زندگی مشترک صحبت کردیم. حال نوبت آن است که بدانیم چطور می‌شود این مسئولیت پذیری در رابطه را تمرین کرد؟ کافی است موارد زیر را درنظر بگیرید:

• ابتدا سعی کنید تا شریک عاطفی خود را در تمرین مسئولیت‌پذیری شریک کنید. این یک کار یک‌طرفه نیست و هر دو طرف باید آن را تمرین کنند و به خوبی آموزش ببیند و در روابطشان پیاده کنند.
• بررسی و تحلیل کنید که چه رفتارهایی دارید و چه کارهایی را مدام تکرار می‌کنید و انجام می‌دهید. آنها که خوب هستند و اثر مثبت در رابطه می‌گذارند را تکرار و آنها که باعث ایجاد حس منفی و تاثیر بد در رابطه می‌شوند را کم‌تر و حذف کنید.
• ببینید که رفتارتان چه تاثیری روی شریک عاطفی شما می‌گذارد. نظر همسرتان را جویا شوید تا به بهبود رفتارتان و رابطه‌تان کمک کنید.
• اگر نیاز دیدید که در رفتار و اعمالتان تغییری ایجاد شود، این تغییرات باید به نفع همه باشد؛ ضمن اینکه هردو طرف باید این تغییرات را اعمال کنند و فقط یک نفر مسئول تغییرکردن نیست.
• از مشاور ازدواج و افرادی که در این زمینه متخصص هستند، کمک بگیرید. کسی که بی‌طرف است بهتر می‌تواند در مورد مسائلی که باعث ایجاد تنش و درگیری می‌شود، نظر و راهکار درست را ارائه دهد.

مطالعه بیشتر: مشاوره خیانت همسر

سخن پایانی

در این مطلب در مورد مسئولیت پذیری در رابطه صحبت کردیم. تمام مواردی که کمک می‌کرد تا ویژگی‌های یک فرد مسئولیت‌پذیر را بشناسید بیان کردیم و توضیح دادیم که چطور می‌شود این ویژگی را در خودتان تمرین کنید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید باشد.