تشخیص میگرن با نوار مغز امکانپذیر است؟

مراحل تشخیص میگرن با نوار مغز چگونه است؟ میگرن یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی ناتوان‌کننده بوده و اغلب با سردردهای شدید و ضربان‌دار و علائمی نظیر تهوع، استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه است. تشخیص میگرن در حال حاضر عمدتاً بر اساس شرح‌حال بیمار و معاینه بالینی صورت می‌گیرد و هیچ آزمایش تشخیصی قطعی برای آن وجود ندارد.

 بااین‌حال، در برخی موارد، آزمایش‌های تشخیصی بیشتری بایستی برای تعیین علت سردرد میگرنی یا رد یک بیماری جدی‌تر انجام شود. یکی از آزمایشاتی که پزشک شما ممکن است از آن استفاده کند، نوار مغز یا الکتروانسفالوگرام است. تست نوار مغز (EEG) گاهی به‌عنوان روشی کمکی در تشخیص میگرن مطرح می‌شود. اما آیا نوار مغز میگرن به‌تنهایی قادر به تشخیص قطعی است؟ در ادامه مطلب به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

آیا تشخیص میگرن با نوار مغز ممکن است؟

اگر بخواهیم کوتاه جواب دهیم، خیر! تشخیص قطعی میگرن صرفاً با استفاده از نوار مغز (EEG) امکان‌پذیر نیست، اما این روش می‌تواند به‌عنوان ابزاری تکمیلی در فرایند تشخیصی استفاده شود. زیرا میگرن الگوی امواج مغزی اختصاصی ایجاد نمی‌کند و نوار مغز افراد مبتلا ممکن است حتی در حین حملات نیز طبیعی باشد. همان‌طور که گفتیم میگرن یک اختلال بالینی است که عمدتاً بر اساس شرح‌حال بیمار از علائم سردرد، ویژگی‌های آن، علائم همراه (مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا) و معاینه عصبی تشخیص داده می‌شود.

نوار مغز یک تست تشخیصی است که فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کند و بیشتر در تشخیص اختلالاتی مانند اختلالات عروقی مغزی، صرع، تومورهای مغزی، عفونت‌ها و آسیب‌های مغزی کاربرد دارد. بااین‌حال، در موارد خاصی که علائم غیرمعمول وجود داشته باشد یا برای رد سایر شرایط با علائم مشابه مانند صرع یا اختلالات تشنجی، متخصص میگرن ممکن است نوار مغز میگرن را تجویز کند. تغییرات غیراختصاصی مانند افزایش موج تتا یا کاهش فعالیت بتا ممکن است در برخی موارد مشاهده شود، اما این یافته‌ها قطعی نیستند و باید همراه با ارزیابی بالینی و تاریخچه پزشکی بیمار تحلیل شوند. به‌طورکلی، تشخیص میگرن با نوار مغز بیشتر به‌عنوان ابزاری تکمیلی در موارد پیچیده کاربرد دارد.

نتایج نوار مغز میگرن چقدر دقیق است؟

نتایج نوار مغز در تشخیص میگرن از دقت قطعی برخوردار نیستند، چراکه تغییرات امواج مغزی مانند افزایش موج تتا یا کاهش فعالیت بتا در هنگام حملات، اغلب غیراختصاصی بوده و ممکن است در سایر اختلالات عصبی نیز مشاهده شوند. اگرچه برخی مطالعات الگوهای غیرطبیعی مانند فعالیت‌های آهسته مغزی را در موارد خاص گزارش می‌کنند، این یافته‌ها قابل‌تعمیم به تمام بیماران نبوده و حتی در افراد مبتلا به میگرن، نوار مغز ممکن است کاملاً طبیعی باشد. دقت تشخیص میگرن با نوار مغز به طور عمده به رد سایر شرایط مانند صرع یا تشنج‌های عصبی محدود می‌شود و برای تشخیص قطعی میگرن، باید همراه با ارزیابی بالینی، تاریخچه پزشکی و روش‌های تصویربرداری تکمیلی مانند MRI تحلیل شود.

آمادگی قبل از انجام نوار مغز میگرن

برای انجام دقیق EEG در تشخیص میگرن با نوار مغز، رعایت موارد زیر ضروری است:

•  تمام داروهای مصرفی (به‌ویژه مسکن‌ها، بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی، آرام‌بخش‌ها و داروهای ضدتشنج) را به پزشک اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز به قطع موقت برخی داروها باشد.
•  شب قبل از انجام نوار مغز، موهای خود را با شامپو بشویید. از نرم‌کننده، اسپری مو، روغن یا هرگونه محصول حالت‌دهنده مو پس از شستشو استفاده نکنید. موها باید تمیز و بدون هیچ‌گونه چربی یا مواد اضافی باشند تا الکترودها به‌خوبی به پوست سر متصل شوند.
• حداقل ۸-۱۲ ساعت قبل از تست، از مصرف محرک‌هایی مانند کافئین (قهوه، چای، نوشابه)، نیکوتین و الکل خودداری کنید، زیرا این مواد بر فعالیت الکتریکی مغز تأثیر می‌گذارند.
• لباس راحت و بدون فشار بر سر بپوشید. اگر از کلاه‌گیس یا اکستنشن موی چسبیده استفاده می‌کنید، در صورت امکان آن را قبل از انجام نوار مغز بردارید، زیرا ممکن است در قرارگیری صحیح الکترودها اختلال ایجاد کند.
• در برخی موارد، پزشک ممکن است دستورات خاصی مانند کم‌خوابی شب قبل (برای ثبت EEG حین خواب) یا قطع موقت داروهای خاص را تجویز کند. اگر از آرام‌بخش استفاده شود یا تست طولانی گردد، همراهی فردی برای بازگشت به منزل ضروری است.
• تشخیص میگرن با نوار مغز معمولاً ۲۰-۶۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در موارد نیاز به ثبت فعالیت حین خواب، تا ۳ ساعت نیز ادامه می‌یابد.

مراحل انجام نوار مغز برای تشخیص میگرن

مراحل انجام تشخیص میگرن با نوار مغز (EEG) عبارت است از:

• تکنسین نوار مغز، شما را راهنمایی کرده و در صورت نیاز، محل قرارگیری الکترودها روی پوست سرتان را تمیز می‌کند.
• حدود ۲۰ الکترود کوچک فلزی که به سیم متصل هستند، با استفاده از یک چسب مخصوص یا خمیر رسانا برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز روی نقاط مشخصی از پوست سر شما قرار می‌گیرند.
• پس از اتصال الکترودها، دستگاه نوار مغز شروع به ثبت امواج مغزی شما می‌کند. شما معمولاً در این مرحله روی یک‌تخت دراز کشیده و به شما گفته می‌شود آرام باشید.
• در طول ثبت، تکنسین ممکن است از شما بخواهد عمیق و سریع نفس بکشید یا به نور چشمک‌زن خیره شوید؛ هر دوی این فعالیت‌ها باعث ایجاد تغییراتی در الگوهای امواج مغزی می‌شوند و ممکن است الگوهای غیرطبیعی را آشکار سازد.
• معمولاً ثبت نوار مغز حدود ۲۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. پس از اتمام ثبت، تکنسین الکترودها را با استفاده از استون یا محلول‌های مشابه از پوست سر شما جدا می‌کند. یک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) نوار مغز ثبت شده را بررسی و تفسیر کرده و نتایج را به پزشک شما اطلاع داده می‌دهد.

اقدامات بعد از نوار مغز

پس از انجام نوار مغز (EEG)، تیم مراقبت الکترودها را برداشته و چسب نگهدارنده آن‌ها را با استون (لاک‌پاک‌کن) پاک می‌کند. اگر سابقه تشنج نداشته باشید، از آرام‌بخش در طول تست استفاده نشده یا پزشکتان منع نکرده باشد، معمولاً می‌توانید رانندگی کنید و به خانه بروید. اگر نوار مغز در طول شب انجام شده باشد، باید هماهنگ کنید تا فرد دیگری شما را به خانه برساند. اگر برای انجام نوار مغز مصرف داروی ضدتشنج خود را قطع کرده‌اید، معمولاً می‌توانید دوباره مصرف آن را شروع کنید، اما حتماً با پزشک خود مشورت کنید. متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست)، الگوی امواج مغزی ثبت شده در نوار مغز را برای هرگونه مورد غیرطبیعی بررسی می‌کند. سپس پزشک شما نتایج و معنای آن‌ها را برای شما توضیح خواهد داد.

سخن پایانی

EEG ابزاری تشخیصی ارزشمند در ارزیابی شرایط عصبی است، اما نقش آن در تشخیص مستقیم میگرن محدود است. نوار مغز بیشتر در مواردی به کار می‌رود که پزشک بخواهد سایر علل احتمالی سردرد، به‌ویژه اختلالات تشنجی، را رد کند یا در صورت وجود علائم غیرمعمول، اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد مغز به دست آورد. درحالی‌که نوار مغز ممکن است در برخی افراد مبتلا به میگرن تغییراتی را نشان دهد، این یافته‌ها معمولاً غیراختصاصی هستند و برای تشخیص قطعی میگرن کافی نیستند.

کلینیک مغز و اعصاب پزشک اول یکی از مراکز پیشرو در تهران است که به ارائه خدمات تخصصی در زمینه تشخیص و درمان اختلالات عصبی مانند سردرد، صرع، پارکینسون، آلزایمر و سرگیجه می‌پردازد. این کلینیک با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند نوار مغز (EEG)، نقشه‌برداری مغز (QEEG) و تحریک مغناطیسی (rTMS)، روش‌های غیرتهاجمی و بدون نیاز به دارو را برای درمان بیماری‌های عصبی - روانی به کار می‌گیرد. پزشکان متخصص و فوق‌تخصص این مرکز، با ترکیب ارزیابی‌های بالینی و ابزارهای تشخیصی پیشرفته، رویکردی جامع برای مدیریت شرایط پیچیده مغزی ارائه می‌دهند و شما می‌توانید بدون دغدغه برای تشخیص میگرن با نوار مغز به این مرکز مراجعه کنید.