علت سکته مغزی چیست؟ علائم سکته مغزی

همه ما می‌دانیم که سکته چه خطرات شدیدی برای بدن دارد و از رخ دادن آن ترس داریم. در بین انواع سکته‌ها، سکته مغزی بیشترین دلهره را به وجود می‌آورد، زیرا در افکار عموم این باور وجود دارد که این اتفاق مساوی با مرگ است. این نوع سکته، شاید خطرناک‌ترین نوع باشد، ولی برای آن درمان فوری وجود دارد و علاوه بر آن راه‌هایی برای پیشگیری از آن نیز وجود دارد. هیچ‌کدام از بیماری‌ها در بدن به صورت اتفاقی رخ نمی‌دهند و حتما عاملی باعث رخ دادن آن‌ها شده است. پیشگیری و درمان این عارضه، بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که مردم راجع به آن می‌دانند.

یکی از دلایلی که باعث شده این عارضه بسیار خطرناک باشد عوارض آن است، زیرا مغز شما مرکز اصلی بدن است و کنترل تمامی اعضا بدن را در دست دارد و سکته خطرناک‌ترین تهدید برای آن است. اما با پیشگیری‌های درست و تشخیص به موقع، می‌توان از آن جلوگیری کرد. در ادامه این مطلب راجع به اینکه سکته مغزی چیست به صورت مفصل صحبت خواهیم کرد و همچنین روش‌های پیشگیری، درمان و تشخیص سکته مغزی را به شما توضیح خواهیم داد.

سکته مغزی چیست؟

تنها یک عامل باعث ایجاد سکته مغزی می‌شود و آن نرسیدن خون به سلول‌های مغز است؛ اما چندین دلیل وجود دارد که باعث می‌شود خون به مغز نرسد. اگر مویرگ‌های مغزی دچار پارگی شوند، در سیستم خون‌رسانی اختلال شدیدی ایجاد می‌شود و سلول‌های مغزی فعالیت خود را متوقف خواهند کرد؛ زیرا هیچ‌گونه اکسیژن و ماده مغذی دریافت نمی‌کنند. مورد دوم، ایجاد لخته‌های خونی در مغز است که باعث مسدود شدن رگ‌ها می‌شود و در نتیجه این مسدود شدن، اکسیژن به سلول‌های مغزی نمی‌رسد و در نهایت به پارگی مویرگ‌ها و مرگ سلول‌های مغزی منجر خواهد شد. در نتیجه اعضای بدن که توسط ناحیه آسیب دیده کنترل می‌شدند، در عملکرد خود دچار اختلال می‌شوند. 

در هر صورت با نرسیدن اکسیژن به سلول‌های مغزی، فرد دچار سکته خواهد شد و باید هرچه زودتر برای درمان راهی مراکز درمانی شود. شاید به نظر برسد که جلوگیری از این نوع بیماری مغز و اعصاب بسیار سخت است و در دست شما نیست، ولی این‌گونه نیست و راه‌های موثری برای جلوگیری از پارگی مویرگ‌های مغز و جلوگیری از لخته شدن خون وجود دارد که در ادامه مطلب به آن پرداخته‌ایم.

انواع سکته مغزی

دو دلیل باعث می‌شوند که سکته رخ دهد و هرکدام از این دلایل، یک نوع سکته از این عارضه محسوب می‌شوند و با یکدیگر چندین تفاوت دارند. همچنین دلایل رخ دادن آن‌ها نیز متفاوت است. به طور کلی انواع این عارضه شامل سکته ایسکمیک، هموراژیک و سکته مغزی موقت است.

ایسکمیک

نوع ایسکمیک در اثر ایجاد لخته‌های خونی در مغز رخ می‌دهد. حدود 85 درصد از کسانی که این عارضه را تجربه کرده‌اند، دچار نوع ایسکمیک آن شده‌اند که در اثر لخته‌های خونی بوده است. دلیل آن هم‌ وجود لخته‌های خونی است که در بیماری‌های کوچکی که اکثر مردم به آن‌ها دچار هستند، وجود دارد ولی مردم توجهی به آن‌ها نمی‌کنند. به عنوان مثال می‌توان به بی‌تحرکی و مصرف بالای روغن اشاره کرد که باعث افزایش کلسترول خون می‌شوند و نتیجه آن لخته‌های خون است.

خون‌ریزی مغزی یا هموراژیک

نوع دوم، هموراژیک نام دارد که در اثر پارگی رگ‌های مغز است. زمانی که رگ‌های مغز در اثر فشار‌های وارده پاره می‌شوند، خون‌ریزی مغزی  رخ می‌دهد که در اثر آن فرد دچار این عارضه خواهد شد. برای سکته از نوع هموراژیک، دلایل زیادی وجود دارد که فشار خون بالا اصلی‌ترین عامل آن است. البته جدا از فشار خون، فشارهای وارده به مغز همچون شوک‌های الکتریکی شدید نیز باعث آن می‌شوند؛ زیرا مویرگ‌های مغز بسیار نازک هستند و در اثر فشارهای ضعیف نیز در خطر پارگی قرار می‌گیرند.

سکته مغزی موقت یا شبه سکته

شبه سکته یا سکته موقت مغزی، به مدل ضعیف شده سکته مغزی می‌گویند که در اثر کاهش جریان خون در مغز رخ می‌دهد. تفاوت اصلی سکته مغزی خفیف با ایسکمیک و هموراژیک در این است که شما در سکته مغزی، جریان خون مغز را از دست می‌دهید و سلول‌های مغزی، اکسیژنی را دریافت نخواهند کرد؛ ولی در شبه سکته این جریان قطع نمی‌شود و فقط کاهش پیدا می‌کند. مدت زمان شبه سکته از 5 دقیقه تا 10 دقیقه متغیر است و آسیب‌های آن در مقایسه با ایسکمیک و هموراژیک بسیار خفیفت‌تر هستند.

علائم قبل از سکته مغزی

علائم قبل از سکته مغزی (که به آن سکته خفیف یا گذرا هم گفته می‌شود) ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پیش از سکته اصلی بروز کنند و شامل موارد زیر هستند:

• بی حسی یا ضعف ناگهانی در یک سمت بدن یا پاها و دست‌ها
• اختلال در گفتار یا درک گفتار دیگران
• تاری دید یا کاهش بینایی در یک یا هر دو چشم
• سرگیجه شدید و ناپایداری در راه رفتن
• سردرد ناگهانی بدون علت مشخص
• تعریق بیش از حد
• درد قفسه سینه

علائم سکته مغزی چیست؟

از آن‌جایی که مغز کنترل کننده تمامی حرکات و رفتار‌های بدن است، زمانی که فرد در معرض خطر سکته مغزی باشد، علائمی در حرکات فیزیکی او مشاهده می‌شود که از طریق آن‌ها می‌توان نتیجه گرفت که سکته رخ داده است یا درحال رخ دادن است.

اختلال در سخن گفتن

یکی از ساده‌ترین راه‌های فهمیدن اینکه کسی دچار این عارضه شده، این است که، از فرد مورد نظر درخواست کنید که یک جمله را به صورت ساده چند بار بیان کند. اگر در بیان کردن جمله دچار مشکل شد و توانایی صحبت کردن به صورت عادی را نداشت، می‌توان نتیجه گرفت که دچار سکته شده است یا در معرض آن است و باید هرچه زودتر به اورژانس منتقل شود.

سرگیجه

داشتن سرگیجه‌های شدید و عدم توانایی در راه رفتن به صورت ناگهانی، یکی از علائم بروز این عارضه است و اغلب دچار آن می‌شوند. زمانی که فرد دچار سکته مغزی می‌شود به دلیل عدم فعالیت مغز، توانایی تعادل خود را از دست می‌دهد. به یاد داشته باشید که سرگیجه‌ها ممکن است در اثر بسیاری از بیماری‌ها رخ دهند، پس اگر بیمار سابقه سرگیجه داشته است؛ نمی‌توان فقط با توجه به این مورد متوجه شد که این عارضه رخ داده است.

مشکل در لبخند زدن

تغییرات فیزیکی در صورت، از جدی‌ترین علائم سکته هستند. این موضوع یکی از عارضه‌های انواع سکته است که عضله‌های صورت به شکل غیر معمولی تغییر پیدا می‌کنند. از فرد موردنظر درخواست کنید که لبخند بزند، اگر نصف صورت او آویزان بماند و لبخند او نصفه باشد، می‌توان مطمئن بود که دچار سکته مغزی شده است .

تکان دادن دست‌ها

کسانی که دچار سکته مغزی شده‌اند، توانایی بالابردن دست‌های خود را به صورت همزمان از دست می‌دهند. یک آزمایش ساده کافی است تا به شما ثابت کند که کسی دچار سکته شده است یا خیر؛ آن هم اینکه از فرد موردنظر بخواهید تا دو دست خود را به صورت کامل بالا ببرد. اگر این عمل را نتواند به درستی انجام دهد، باید هرچه زودتر به مراکز درمانی انتقال داده شود زیرا در معرض سکته است.

سردرد

داشتن سردردهای شدید و بدون سابقه‌ قبلی، می‌تواند از علائم بروز این عارضه باشد.

علت سکته مغزی چیست؟

علت اینکه چرا فرد دچار سکته از نوع مغزی می‌شود وابسته به نوع آن است. اگر شما راجع به سکته ایسکمیک صحبت کنید، یعنی فرد در اثر مصرف بالای کلسترول و کم‌‌تحرکی بیش از حد، زمینه‌های ایجاد لخته‌های خونی را فراهم کرده و این لخته‌ها ممکن است در ناحیه رگ‌های خونی مغز ایجاد شوند که موجب سکته می‌شوند. در هموراژیک که نوع دوم است، فشار خون بالا در اثر مصرف زیاد نمک یا فشارهای استرسی زیاد، ممکن است باعث پاره شدن رگ‌های مغز شود.

سکته مغزی خاموش چیست

سکته مغزی خاموش نوعی سکته است که بدون علائم واضح و ناگهانی اتفاق می‌افتد و معمولاً فرد متوجه وقوع آن نمی‌شود. این سکته به دلیل انسداد یا آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی کوچک در مغز رخ می‌دهد و می‌تواند بخش‌هایی از مغز را که مسئول حافظه، تمرکز یا تعادل هستند تحت تأثیر قرار دهد. اغلب هنگام انجام تصویربرداری‌های مغزی به‌طور تصادفی تشخیص داده می‌شود.

با وجود نداشتن نشانه‌های حاد مانند فلج یا اختلال گفتار، سکته مغزی خاموش می‌تواند به مرور زمان منجر به کاهش عملکرد شناختی، ضعف حافظه یا افزایش خطر بروز سکته‌های مغزی شدیدتر شود. عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی و سیگار کشیدن نقش مهمی در بروز این نوع سکته دارند. پیشگیری از آن با کنترل عوامل خطر و رعایت سبک زندگی سالم ممکن است.

سکته مغزی در خواب

سکته مغزی در خواب به حالتی گفته می‌شود که فرد در هنگام خواب دچار سکته مغزی می‌شود، اما تا زمان بیدار شدن متوجه علائم آن نمی‌شود. این نوع سکته معمولاً با نشانه‌هایی مثل بی‌حسی در یک سمت بدن، اختلال در تکلم یا مشکل در بینایی هنگام بیدار شدن ظاهر می‌شود. از آنجا که زمان دقیق وقوع سکته مشخص نیست، درمان آن ممکن است محدودتر شود، چراکه برخی درمان‌های فوری مانند داروهای ضدلخته فقط در چند ساعت اول مؤثر هستند.

سکته مغزی در خواب بیشتر در افراد با عوامل خطر بالا مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی یا مصرف سیگار رخ می‌دهد. بهترین راه پیشگیری، کنترل این عوامل و مراجعه منظم به پزشک است. همچنین اگر فردی با علائم مشکوک به سکته از خواب بیدار شود، باید فوراً به اورژانس مراجعه کند، چراکه زمان در درمان سکته مغزی بسیار حیاتی است.

تشخیص سکته مغزی

زمانی که شما از وجود علائم مطمئن شدید، باید در سریع‌ترین زمان ممکن فرد موردنظر را به اورژانس منتقل کنید. سکته مغزی یک بیماری اورژانسی است که زمان در درمان آن بسیار اهمیت دارد. برای تشخیص آن از آزمایش‌های خون و تصویربرداری مغزی استفاده می‌کنند. آزمایش‌های خون، وضعیت بیمار را به دکتر اطلاع می‌دهد و با استفاده از سی‌تی اسکن و ام آر آی و نقشه‌های مغز، می‌توان وضعیت مغز و مویرگ‌ها و لخته‌های مغز را مشاهده کرد تا درمان در سریع‌ترین زمان ممکن توسط پزشک مغز و اعصاب شروع شود.

پیشگیری از سکته مغزی

برای پیشگیری از سکته مغزی باید نحوه زندگی کردن خود را تغییر دهید. وقتی از تغییر صحبت می‌کنیم، منظور ما تغییر در رژیم غذایی، تغییر در ورزش روزانه و تغییر در رفتار است. یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این اتفاق، رژیم غذایی اشتباه و پر از نمک و کلسترول است. رفتارهای اشتباه همچون عصبانیت و استرس نیز باعث آن می‌شوند. علاوه بر رفتار و رژیم غذایی، شما باید روی تحرک روزانه خود نیز تغییراتی ایجاد کنید. اگر ورزش در برنامه شما نیست حتما آن را در نظر بگیرید.

تماس بگیرید: تحریک مغناطیسی مغز 

درمان سکته مغزی

برای درمان سکته مغزی ابتدا دکتر با تشخیص خود، نوع سکته را مشخص می‌کند و سپس درمان شروع می‌شود. درمان سکته ایسکمیک با تزریق داروهای رفع لختگی خون انجام می‌شود و فشار وارده به مویرگ‌ها رفع می‌شود تا جریان خون مغز احیا شود. درمان سکته هموراژیک با تزریق داروهای کنترل کننده و در اکثر مواقع با جراحی انجام می‌شود. در این نوع سکته به دلیل خون‌ریزی مغزی، باید پارگی رگ‌ها کنترل شود و جریان خون مانند گذشته برقرار شود.

مطالعه بیشتر: درمان بی حسی بدن بعد از سکته مغزی

سکته مغزی چه عوارضی دارد؟

از بارزترین عوارض سکته مغزی، می‌توان به وجود مشکلات در حافظه، کنترل احساسات، عدم هماهنگی بین فرمان مغز و تحرک ماهیچه‌ها و عدم صحبت کردن عادی اشاره کرد. با توجه به نحوه درمان و زمان شروع درمان، این عوارض می‌توانند دائمی یا موقتی باشند.

درمان سکته مغزی در کلینیک پزشک اول

با مطالعه این مقاله دریافتید که سکته مغزی چیست و چه علائم و عوارضی دارد. از آن‌جایی که عوارض بروز این اتفاق ناخوشایند با توجه به سرعت درمان تعیین می‌شوند، مهم است که شما در یک کلینیک مغز و اعصاب درمان خود را انجام دهید. در رابطه با سکته مغزی جای هیچ‌گونه ریسکی وجود ندارد، زیرا مغز شما کنترل کل بدن را در دست دارد و عوارض ناشی از درمان آن، ممکن است دائمی باشند. در کلینیک پزشک اول، تجهیزات و پزشکان مغز و اعصاب ماهری حضور دارند که به شما اطمینان می‌دهند روند درمان به خوبی پست سر گذاشته شود.