افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روان‌پزشکی محسوب می‌شود و متأسفانه این بیماری دارای نرخ شیوع بسیار بالایی در جهان است ازآنجایی‌که در افسردگی‌های حاد دارو نمی‌تواند نقش چندان مؤثری در درمان ایفا کند. در چنین مواقع اختلال افسردگی اساسی (MDD) را می‌توان به‌منظور پیشگیری از مزمن شدن یا حاد شدن به کمک تحریک الکتریکی مغز مهار کرد. به طور معمول تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی یکی از روش‌های درمانی مؤثر شناخته می‌شود، برای آشنایی بیشتر با این روش درمانی این مقاله از سایت پزشک اول را از دست ندهید.
تحریک الکتریکی مغز چیست؟
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، تحریک الکتریکی مغز یکی از جدیدترین روش‌های درمانی محسوب می‌شود، هدف از این شیوه درمانی، فعال یا مهار بخش‌هایی از مغز با کمک دستگاه tDCS است. به طور معمول دستگاه‌های tDCS دارای یک هدبند شبیه به کلاه شنا هستند که می‌توانند الکترودها را در مجاورت پوست قرار دهند. زمانی که منبع تغذیه روشن می‌شود، الکترودها جریان الکتریکی را به بخش پایینی مغز منتقل می‌کنند. بهبود وضوح ذهنی، تمرکز و حافظه، افزایش انرژی و انگیزه، کاهش افسردگی یا اضطراب و... تنها بخشی از مزایای درمانی تحریک الکتریکی مغز شناخته می‌شود.
تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی
به طور معمول از تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی استفاده می‌شود، در این شیوه درمانی پالس‌های الکترومغناطیسی از جمجمه عبور خواهند کرد تا عملکرد سلول‌های عصبی را تحت‌تأثیر قرار دهند. تغییر خلق‌وخو، کاهش اضطراب درونی و... ازجمله مهم‌ترین مزایای این روش کم‌خطر و کم عارضه شناخته می‌شوند؛ اما نکته مهمی که در این شیوه درمانی وجود دارد، این است که بیمار در طی جلسات متعدد درمان ممکن است سردردهای کوتاه و موقتی را تجربه کند که کاملاً طبیعی است.
مزایا تحریک الکتریکی مغز
جالب است بدانید که از تحریک الکتریکی مغز تنها برای درمان بیماری افسردگی استفاده نمی‌شود، بلکه این متد درمانی می‌تواند نقش مؤثری را در کنترل و مهار بیماری‌های مغزی ایفا کند. به‌طورکلی ایجاد تغییر در خلق‌وخو، عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته، مؤثر بر درمان بیماری مغزی در هر رنج سنی، تسریع فرایند درمان، پیشگیری از زوال عقل، بهبود علائم ADHD، درمان آلزایمر، کاهش هوس در بین افراد سیگاری یا افراد معتاد به مواد مخدر و... ازجمله مهم‌ترین مزایای تحریک الکتریکی مغز شناخته می‌شود.
معایب تحریک الکتریکی مغز
گرچه تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی ازجمله مهم‌ترین روش‌های درمانی شناخته می‌شود، اما این شیوه درمانی معایب و عوارض زیادی را به دنبال دارد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سردرد
- حالت تهوع
- خستگی
- گیجی
- ازدست‌دادن حافظه به طور موقت
- اختلال در یادگیری
- ناراحتی و درد پوست سر
- سوزن‌سوزن‌شدن، اسپاسم یا انقباض عضلات صورت.
- سبکی سر
نکته: بهتر است تحریک الکتریکی مغز پس از مشورت با پزشک انجام شود.
تحریک الکتریکی مغز چگونه انجام می‌شود؟
اگرچه بیولوژی چرایی عملکرد دستگاه tdcs هنوز به طور کامل درک نشده است، اما به نظر می‌رسد این دستگاه می‌تواند بر نحوه عملکرد مغز تأثیر بگذارد، علائم افسردگی را تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و موجب تغییر در خلق‌وخو بیمار شود. به‌طورکلی درمان افسردگی با دستگاه tdcs به این صورت است که بیمار باید در یک بازه ۳۰ دقیقه‌ای و در میزان مشخص و حساب‌شده در مجاورت پالس‌های کوتاه الکتریکی قرار بگیرد. در طی این فرایند بیمار بی‌هوش نمی‌شود، بلکه یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی جلوی سر او قرار می‌گیرد تا پالس‌های کوچکی در جریان‌های الکتریکی مغز ایجاد کند. بهتر است بیمار در پروسه درمان از گوش‌گیر استفاده کند، چراکه صدای پالس‌های ایجادشده می‌تواند به سیستم شنوایی او آسیب جدی وارد کند.
تحریک الکتریکی مغز یا قرص‌های ضد افسردگی؟
تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی ازجمله جدیدترین روش‌های درمانی شناخته می‌شود. ازاین‌روی استفاده از این روش درمانی کاملاً بستگی به نظر پزشک و سطح افسردگی دارد. به طور معمول استفاده از قرص‌های ضدافسردگی روشی کم‌هزینه با اثربخشی متوسط شناخته می‌شوند و بهتر است از آن‌ها برای افسردگی‌های مقطعی استفاده کرد. همچنین در افسردگی‌های مزمن استفاده از تحریک الکتریکی روشی بسیار مؤثر است که می‌تواند موجب تسریع روند درمان شود؛ اما باوجود تمام تفاسیر فوق نظر پزشک معالج اولویت است. چراکه در برخی مواقع ممکن است پزشک پیشنهاد مصرف قرص ضدافسردگی را به همراه شرکت در جلسه تحریک الکتریکی مغز پیشنهاد دهد.
تعداد جلسات درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز
همان‌طور که پیش‌ازاین نیز اشاره شد، در طی فرایند تحریک الکتریکی مغز، بیمار روی یک صندلی راحت می‌نشینید، گوش‌گیر و سیم‌پیچ مغناطیسی روی سر او قرار می‌گیرد. نکته حائز اهمیت این است که محل درمان و قرارگیری سیم‌پیچ‌ها باید با نهایت دقت انتخاب شوند. بسته به نوع الگوی تحریک مورداستفاده، این روش درمانی بین ۳.۵ دقیقه تا ۲۰ دقیقه به طول می‌انجامد. جالب است بدانید که "تحریک انفجاری متناوب تتا" جدیدترین نوع تحریک الکتریکی مغز نام دارد که در مدت ۳.۵ دقیقه زمان انجام می‌شود.
اما باوجود تفاسیر فوق به طور معمول آنچه تعیین‌کننده تعداد جلسات درمان افسردگی و مدت‌زمان جلسات تحریک الکتریکی مغز است، نظر پزشک و سطح افسردگی است. به‌طورکلی هر جلسه تحریک الکتریکی مغز حدوداً ۲۰ الی ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و ممکن است طول جلسات درمان افسردگی ۲ الی ۳ بار در هفته باشد. معمولاً اغلب بیماران پس از ۶ الی ۱۲ جلسه مؤثر تحریک الکتریکی مغز رضایت خود را از این شیوه درمانی مؤثر اعلام می‌کنند.
آیا پس از اتمام جلسات افسردگی باز می‌گردد؟
همه ما هرازگاهی احساس غمگین بودن را تجربه می‌کنیم. متأسفانه در طی مسیر زندگی همواره مسائلی در زندگی اتفاق می‌افتد که می‌توانند منجر به بروز بحران شود. اتفاقاتی نظیر مرگ یک عزیز، اخراج‌شدن از شغل موردعلاقه و... که همه آن‌ها می‌توانند زمینه بروز افسردگی را فراهم کنند. به طور معمول اگر احساس افسردگی و یاس بیش از دو هفته طول بکشد و بر فعالیت روزمره شخص اثر بگذارد، می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری افسردگی را در شخص افزایش دهد.
در برخی مواقع نیز هنگامی‌که یک دوره اولیه افسردگی به اتمام رسید، دو ماه پس از توقف درمان می‌توان شاهد پدیده تحت عنوان «عود افسردگی» بود که متأسفانه احتمال عود افسردگی در ۶ ماه اول پس از درمان وجود دارد. عوامل زیادی نیز در عود مجدد این بیماری تأثیرگذار هستند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عوامل ژنتیکی، وابستگی به الکل یا مواد مخدر و... اشاره کرد.
شاید باورش مشکل باشد؛ اما بیش از نیمی از مردم دنیا یک دوره افسردگی را تجربه می‌کنند. افسردگی اختلالی بسیار شدید در جوامع درحال‌توسعه است که باید برای درمان آن تدبیری اندیشید. به‌طورکلی احتمال بازگشت این بیماری پس از اتمام جلسات وجود دارد؛ اما آنچه می‌تواند این احتمال را کاهش دهد، تغییر سبک زندگی و نگرش فرد بیمار است. یک تحقیق علمی نشان می‌دهد ۲۰ درصد افراد مبتلا به افسردگی پس از اتمام جلسات درمان در صورت عدم توجه به سبک زندگی خود می‌توانند افسردگی مزمن را تجربه کنند.
هزینه تحریک الکتریکی مغز
عوامل زیادی در هزینه تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی مؤثر هستند که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به نوع دستگاه، موقعیت قرارگیری کلینیک درمانی، سطح افسردگی بیمار و... اشاره کرد. گرچه ممکن است هزینه جلسات تحریک الکتریکی مغز هرساله با نوسان مواجه شود، اما به طور معمول هزینه یک جلسه تحریک الکتریکی مغز از ۳۰۰ هزار تومان آغاز می‌شود.
پزشک اول مرکز کلینیک مغز و اعصاب
کلینیک پزشک اول ازجمله مجهزترین کلینیک‌های مغز و اعصاب شهر تهران محسوب می‌شود، در این کلینیک تخصصی امکان درمان بیماری افسردگی به کمک تحریک الکتریکی مغز با بهترین و جدیدترین ابزارها و تجهیزات وجود دارد. در این کلینیک تخصصی تحریک الکتریکی مغز به طور کاملاً ایمن، با کمترین درد و عوارض برای درمان بیماری‌های مختلفی نظیر افسردگی، تشنج، آلزایمر، درمان پیش فعالی کودکان و... انجام می‌شود.
جمع‌بندی
افسردگی یکی از انواع اختلال روانی شایع در میان جوامع درحال‌توسعه است و حدود ۵ درصد از بزرگ‌سالان جهان از این اختلال رنج می‌برند که تعداد زیادی از آن‌ها خانم هستند. این اختلال روانی شایع با علائمی سطحی نظیر ازدست‌دادن لذت یا علاقه به فعالیت برای مدت طولانی آغاز می‌شود و می‌تواند در درازمدت تبدیل به یک بیماری مزمن شود.
اگرچه اطلاعات زیادی درزمینهٔ درمان افسردگی وجود دارد؛ اما متأسفانه بیش از ۷۵ درصد از مردم در کشورهای با درآمد کم و متوسط هیچ روش درمانی دریافت نمی‌کنند. ازاین‌روی این بیماری می‌تواند تا مدت زیادی شخص را درگیر کند تا جایی که دارودرمانی و یا روان‌درمانی تأثیر چندانی بر روند درمان بیماری او نداشته باشد. در چنین مواقعی درمان افسردگی با دستگاه tdcs یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی محسوب می‌شود. در این روش درمانی پالس‌هایی که به سلول‌های مغز وارد می‌شود که می‌تواند منجر به ترشح مواد شیمیایی خاصی در جهت بهبود بیمار شود. معمولاً فرایند جلسات تحریک الکتریکی مغز ۲۰ الی ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد. از این شیوه درمانی اغلب برای درمان بیماری‌های مختلفی نظیر افسردگی مزمن، صرع و... استفاده می‌شود.
از اینکه سایت پزشک اول را برای آشنایی با نحوه درمان افسردگی با تحریک الکتریکی مغز انتخاب کردید، بسیار خوشحالیم و امیدواریم خواندن این مقاله کوتاه برای شما مخاطب عزیز نیز مؤثر باشد. پیشاپیش از اینکه تجربیات خود و اطرافیانتان را درزمینهٔ تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی و سایر بیماری‌ها با ما به اشتراک می‌گذارید، بسیار سپاسگزاریم.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید